ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ
ΚΡΙΤΗΡΙΟΥ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ
Το
φετίχ και το παλάτι μας
Έχουμε μεταμορφωθεί σε ανθρώπους-χελώνες, έτσι
διαρκώς κλεισμένοι στο Ι.Χ. μας. Η καμπάνα για το φαινόμενο του θερμοκηπίου και
το κυκλοφοριακό αδιαχώρητο χτυπά και ξαναχτυπά, αλλά εμείς ακόμα πηγαίνουμε
παντού με το αυτοκίνητό μας. Διανύουμε εποχούμενοι αποστάσεις κάτω του ενός
χιλιομέτρου 9 φορές παραπάνω από τους Ιταλούς και 11 φορές παραπάνω από τους
Πορτογάλους, τους Ολλανδούς και τους Βέλγους. Γιατί;
Κατ’ αρχάς γιατί θεωρούμε τα Μέσα
Μαζικής Μεταφοράς χάσιμο χρόνου (τον οποίο, εν τέλει, σπάνια εξοικονομούμε).
Δεύτερον, από αγοραφοβία. Τρίτον, γιατί με το αυτοκίνητο είναι πιο άνετα (ο
ορισμός μας για τη βολή είναι η με κάθε τρόπο διατήρηση του σώματος στην καθιστή
στάση). Τέταρτον, γιατί τονώνει τον μικροαστικό εγωισμό μας - μέσα στο Ι.Χ. μας
είμαστε εμείς τ’ αφεντικά. Πέμπτον, γιατί το Ι.Χ. είναι η κοινωνική μας
ταυτότητα - από αυτό δρέπουμε αυτοπεποίθηση, κύρος, αλλά και ένα φανταστικό
αντιστάθμισμα στην καθημερινή μετριότητα. Έκτον, γιατί είμαστε βαθιά και
αθεράπευτα ατομικιστές - η μετακίνηση αποκλειστικά και μόνο με το Ι.Χ. είναι η
πιο εμφανής, θορυβώδης, ρυπαρή εκδήλωση του ατομικισμού μας, η πιο απτή
απόδειξη της κυρίαρχης κουλτούρας.
Μιας κουλτούρας που μάχεται τη
συλλογικότητα, την επαφή με το δημόσιο χώρο, την απόλαυση του βάδην στην πόλη,
την κυριαρχία του πεζού στο δρόμο, την καθαρή ατμόσφαιρα, που, στο όνομα της
απόλυτης άνεσης, παγιδεύει το σώμα σε ένα κονσερβοκούτι. Θύματα του πιο αφανούς
ιμπεριαλισμού, αυτοϊκανοποιούμαστε με την ψευδαίσθηση της ατομικής μας
κυριαρχίας. Προστατευμένοι μέσα στο μυθοποιημένο μεταλλικό οχυρό μας (φενάκη, αφού με την παραμικρή
στραβοτιμονιά αυτό μπορεί να γίνει συντρίμμια), υποσκάπτουμε τη ζωή τη δική μας και των άλλων. Το γνωρίζουμε, αλλά
συνεχίζουμε να εθελοτυφλούμε. Στη
ζυγαριά «βαραίνει» η προσωπική μας βολή.
(…) Σε άλλες κοινωνίες έχουν
αποπειραθεί να βάλουν φραγμούς και όρια στον «ιμπεριαλισμό» του αυτοκινήτου με
εισπρακτικά μέτρα. Θέλεις να μπεις στο κέντρο; Μπορείς να το κάνεις, αν
προπληρώσεις (ως τα μεσάνυχτα της προηγούμενης μέρας) 8 λίρες, λένε στο
Λονδίνο. Αν δεν το κάνεις και πληρώσεις αφότου εισέλθεις, το ποσό ανεβαίνει (ώς
το τέλος της επόμενης) στις 10 λίρες και επαυξάνεται ανάλογα με την καθυστέρηση
στην εξόφληση. Κάτι τέτοιο θα προκαλούσε επανάσταση στην Αθήνα, όπου οι 7 στους
10 κυκλοφορούμε ελεύθερα με τις αυτοκινητάρες μας (τα μισά Ι.Χ. είναι πάνω από
1.400 κυβικά) κάθε μέρα στο κέντρο (σε ποσοστό 61% έχουμε 2-3 αυτοκίνητα στην
οικογένεια, άρα δεν έχουμε πρόβλημα δακτυλίου), ρυπαίνοντας στο μέγιστο δυνατό
- δεν τα ελέγχουμε, με αποτέλεσμα να εκλύονται περισσότερα καυσαέρια, πράγμα το
οποίο συμβαίνει κι όταν μετακινούμαστε με αργές ταχύτητες ή ψάχνουμε για
παρκάρισμα.
Το αυτοκίνητο είναι το φετίχ και το παλάτι
μας. Στα μέσα μαζικής μεταφοράς νιώθουμε κακομοίρηδες. Σ’ αυτό ακριβώς το
σημείο βρίσκεται η λύση του προβλήματος, για όποιον θελήσει να την
αναζητήσει...
Τασούλα
Καραϊσκάκη, από τον Τύπο, συντομευμένο
1. Με βάση το κείμενο, να επαληθεύσετε ή να διαψεύσετε τις παρακάτω
διαπιστώσεις, γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε
κάθε πρόταση τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή τη λέξη Λάθος, αν η
πρόταση είναι λανθασμένη:
α. Χρησιμοποιούμε διαρκώς το αυτοκίνητό μας λόγω του κυκλοφοριακού
προβλήματος.
β. Η χρήση του αυτοκινήτου είναι συνάρτηση του ατομικιστικού τρόπου
ζωής.
γ. Η προσωπική άνεση υπερτερεί του συλλογικού καλού.
δ. Θα ήταν πράγματι ευπρόσδεκτο μέτρο η θέσπιση διοδίων στο κέντρο της
Αθήνας.
ε. Οι εκπομπές καυσαερίων οφείλονται στις υψηλές ταχύτητες που
αναπτύσσουν τα σύγχρονα αυτοκίνητα.
(3Χ5=15 μον.)
Εναλλακτικά:
- Πώς εξηγείτε τον τίτλο με βάση το περιεχόμενο του κειμένου; (15 μον.)
- Να βρείτε το είδος του κειμένου που σας δόθηκε και να
καταγράψετε τρία διαφορετικά γνωρίσματά του που να τεκμηριώνουν την απάντησή
σας. (15 μον.)
2. Να πληροφορήσετε τους συμμαθητές σας για το περιεχόμενο του
δημοσιεύματος που διαβάσατε σε ένα κείμενο-ομιλία που να μην υπερβαίνει τις 100
λέξεις.
(15 μον.)
ΘΕΜΑ Β
1. α) Με ποιον τρόπο αναπτύσσεται η τρίτη παράγραφος («Μιας κουλτούρας …
βολή»). Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας. (μον.
3)
β) Με ποιον τρόπο συνδέονται η δεύτερη και η τρίτη παράγραφος; (μον. 3)
γ) Να γράψετε έναν πλαγιότιτλο στην παρ. 4 («Σε άλλες κοινωνίες …
παρκάρισμα»). (μον. 4)
2. α) Τι δηλώνουν τα σημεία στίξης στις παρακάτω περιπτώσεις: (μον. 4)
·
το ενωτικό:
ανθρώπους-χελώνες
·
τα εισαγωγικά:
στον «ιμπεριαλισμό» του αυτοκινήτου
· η παρένθεση: (φενάκη, αφού με την παραμικρή
στραβοτιμονιά αυτό μπορεί να γίνει συντρίμμια)
·
τα αποσιωπητικά: Σ’ αυτό ακριβώς το σημείο βρίσκεται η
λύση του προβλήματος, για όποιον θελήσει να την αναζητήσει...
β) Ποια ρηματικά πρόσωπα χρησιμοποιεί η
συντάκτρια στην τέταρτη παράγραφο («Σε άλλες κοινωνίες … παρκάρισμα»). Εξηγήστε
τις επιλογές της. (μον. 6)
3. α) Να γράψετε τρεις (3) προτάσεις με τις παρακάτω λέξεις, ώστε να φαίνεται
καθαρά η σημασία τους:
φενάκη,
υποσκάπτουμε, εθελοτυφλούμε. (μον. 6)
β) Να γράψετε δύο (2) λέξεις-φράσεις που χρησιμοποιούνται μεταφορικά.
(μον. 4)
(30 μον.)
ΘΕΜΑ Γ
Γ. Σε ένα άρθρο (300-350 λέξεων) για την εφημερίδα του σχολείου σας,
εξετάζετε τις αιτίες και προτείνετε πιθανούς τρόπους μείωσης των τροχαίων, των
οποίων θύματα είναι κυρίως άτομα νεαρής ηλικίας.
(40 μον.)
Εναλλακτικά:
Στον Δήμο της περιοχής σας διεξάγεται συζήτηση για την πιθανότητα
να μπουν διόδια στο κέντρο της πόλης, ώστε να μειωθεί η κίνηση των αυτοκινήτων.
Επιχειρηματολογήστε σε ένα κείμενο δύο παραγράφων για τα υπέρ και τα κατά αυτής
της πρότασης.
