Καληνύχτα Ήλιε...

http://www.youtube.com/watch?v=8pdbnpzrrIE

Την απαγόρευση χρήσης του έργου του πατέρα της, Μάνου Λοϊζου ανακοινώνει με επιστολή της στην κυβέρνηση η κόρη του μουσικοσυνθέτη. Με την συμβολική - όπως η ίδια την σχολιάζει - αυτή κίνηση θέλει να δείξει ότι το ΠΑΣΟΚ ποτέ δεν ήταν μέρος του λαού και πως οι αξίες του δεν έχουν καμία σχέση με τα όσα πρεσβεύει και θέλει να πει το «Καλημέρα Ήλιε» καθώς επέβαλλαν έναν βαθιά εξουσιαστικό τρόπο ζωής και δημιούργησαν σκλάβους.

"Ανοιχτή Επιστολή στον Πρωθυπουργό, και την Κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ

Κυρίες και Κύριοι της Κυβέρνησης και του ΠΑΣΟΚ. Γνωρίζω εκ των προτέρων, ότι αυτή η κίνησή μου είναι συμβολική, εν τούτοις η συνείδησή μου, και η αξιοπρέπειά μου ως ενεργού πολίτη μου επιβάλλει να σας γνωστοποιήσω τα εξής: Ο πατέρας μου Μάνος Λοΐζος αγωνίστηκε με τον δικό του τρόπο, για αξίες όπως η Ελευθερία, η Δημοκρατία, και η Κοινωνική Δικαιοσύνη. Προσπάθησε να υπηρετήσει μέσω της τέχνης του, τα οράματα και τις αξίες ενός καταπιεζόμενου Λαού, ο οποίος με πολύ κόπο, αίμα και δάκρυα αγωνίστηκε για την Δημοκρατία, την οποία τόσο βάναυσα του την στερούσαν. Αφού αυτός ο Λαός κατοχύρωσε με πολλούς αγώνες τα στοιχειώδη Δημοκρατικά δικαιώματα τα οποία στην Ευρώπη είχαν κατακτηθεί χρόνια πριν, έρχεστε σήμερα και όπου Δικαιώματα βάζετε ευκαιρίες.

Τα Δικαιώματα στην εργασία, την υγεία, την Παιδεία, την ποιότητα ζωής, τον πολιτισμό, τα έχετε κάνει ένα απέραντο fast track έξυπνων επενδύσεων, ξεπουλώντας όχι μόνο τον Δημόσιο πλούτο αυτή της χώρας, αλλά και την ίδια την ανθρώπινη ύπαρξη. Τόσα χρόνια σας ακούω να χρησιμοποιείτε το "Καλημέρα Ήλιε" στις Κομματικές σας συγκεντρώσεις. Παλιότερα, απλά με ενοχλούσε αισθητικά καθώς και με πλήγωνε, εξαιτίας αφενός της υποκρισίας σας, -διότι οι δικές σας αξίες επέβαλαν και έναν βαθιά εξουσιαστικό τρόπο ζωής, και δημιούργησαν σκλάβους αντί για ελεύθερους ανθρώπους, και ενεργούς πολίτες- και αφετέρου διότι οι δικές σας αξίες δεν έχουν καμία μα καμία σχέση με αυτό που προσπαθεί να πει το συγκεκριμένο τραγούδι. Τώρα όμως πλέον εξοργίζομαι, γιατί δείχνει ότι δεν έχετε καταλάβει τίποτα από τους αγώνες του Λαού και των εργαζομένων, πράγματα τα οποία ενέπνευσαν τον πατέρα μου, και του έδωσαν και μια αντίστοιχη στάση ζωής στην καθημερινότητά του ως πολίτη, και στις σχέσεις του με τους συνανθρώπους του.

Το τραγούδι αυτό καλημερίζει τον Ήλιο, την ελπίδα, την αλληλεγγύη, και την προσμονή ενός ολόκληρου Λαού, για Δημοκρατία και Ελευθερία. Εσείς όμως, είστε υπεύθυνοι για την πιο βαθιά, πνευματική, αξιακή, ηθική, και πολιτισμική καταχνιά που θα μπορούσε να έχει ποτέ αυτός ο τόπος. Ως εκ τούτου, σας απαγορεύω ρητά και κατηγορηματικά, να χρησιμοποιείτε έργο ή μέρος του έργου του Μάνου Λοΐζου, σε οποιαδήποτε κομματική σας εκδήλωση ή δραστηριότητα. Βέβαια ίσως να απαντήσετε ότι το έργο του Μάνου Λοΐζου ανήκει στον Λαό. Για αυτόν ακριβώς τον λόγο όμως και η συγκεκριμένη πράξη εκ μέρους μου. Επειδή όπως αποδείχτηκε δεν είστε, και ούτε ήσασταν ποτέ μέρος αυτού του Λαού, και δεν έχετε πλέον κανένα δικαίωμα και καμία νομιμοποίηση να συνεχίζετε να τον εξαπατάτε. Ο Ήλιος άλλωστε, είναι δικός μας, και όχι δικός σας. Δεν μπορεί κανείς να μας τον πάρει. Και δεν θα μας τον πάρει".

Μυρσίνη Λοΐζου

(ΠΗΓΗ: http://www.enet.gr/?i=news.el.texnes&id=288322)

Σύντομα Ερμηνευτικά Σχόλια στον "Κρητικό" του Δ. Σολωμού

http://www.scribd.com/fullscreen/58802226?access_key=key-10qzobdv5uui0iwi7qx0

"Κάτι θα γίνει, θα δεις". Σκέψεις του συγγραφέα Χ. Οικονόμου γύρω από τη λογοτεχνική παραγωγή.

http://www.youtube.com/watch?v=HtQaY8tyqTE

Κατάθεση απόψεων από τον συγγραφέα ενός από τα πιο πολυσυζητημένα βιβλία των τελευταίων χρόνων.
Ο κος Χ. Οικονόμου συζητά με μέλη της Λέσχης Ανάγνωσης "LC Book Club" Π. Φαλήρου. Ευχαριστούμε ιδιαίτερα τον κο Καρατζά Κων/νο και τον κο Παπαδημητρίου Σταμ. για την πρόσκληση να παραβρεθούμε στο φιλόξενο χώρο τους. Καλή αναγνωστική συνέχεια!

Στατιστικά στοιχεία των βαθμολογιών των Πανελληνίων Εξετάσεων

http://www.minedu.gov.gr/grafeio-typou/deltia-typoy/20-06-11-statistika-stoixeia-ton-bathmologion-ton-panellinion-eksetaseon.html

Βάσεις Σχολών 2000-2010

http://www.tanea.gr/default.asp?pid=2&ct=1&artid=4636335

Η κοινωνική χρήση της Ιστορίας

H αναβίωση του παρελθόντος μοιάζει να έλκει ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσης. Ιστορικά αναγνώσματα, άρθρα με ιστορικό περιεχόμενο, επανεκδόσεις βιβλίων Ιστορίας, ιστορικά μυθιστορήματα, κινηματογραφικές ταινίες, ντοκιμαντέρ κάνουν όλο και πιο συχνά την εμφάνισή τους την τελευταία τριετία. Προβάλλοντας από επίμαχα ζητήματα του παρελθόντος μέχρι προσωπικές αφηγήσεις, που μετουσιώνουν βιωμένες μνήμες σε παράδοση. Στην τάση αυτή ήρθε προσφάτως να προστεθεί μια αμιγώς κοινωνική - θα λέγαμε - χρήση της Ιστορίας. Αθηναϊκή συμμετοχική δημοκρατία, Αγώνας του '21, δάνεια, Επιτροπή Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου, Κίνημα στο Γουδί, νέα δάνεια και χρεοκοπίες συζητούνται συχνά στα πηγαδάκια του Συντάγματος. Ενώ παράλληλα τίθενται ερωτήματα, όπως: Γιατί ο λαός αυτός κατρακυλάει αδιάκοπα σε εξευτελισμούς και ταπεινώσεις; Γιατί είναι σε μόνιμη οικονομική κρίση, με το φάσμα της πτώχευσης απειλητικό διαρκώς στον ορίζοντα; Τι είναι αυτό που τον κάνει να νικά και τι αυτό που τον καταποντίζει; Τα ολίγα παράσιτα της εξουσίας; «Από τους καρχαρίες ξέφυγα και νίκησα τις τίγρεις, μ' έφαγαν όμως οι κοριοί», έγραφε ο Μπρεχτ και ταιριάζει πολύ στα ελληνικά πράγματα.

Με τη γνώση της Ιστορίας, ο πολίτης αποκτά τα εφόδια για να ξεχωρίζει τι είναι αλήθεια και τι ψεύδος. Χωρίς τη γενική συνείδηση των αξιών που ανθοφόρησαν σ' αυτόν τον τόπο, οι Ελληνες κινδυνεύουν να παρασυρθούν στην αυτοκαταστροφή. Τις κρίσιμες αυτές ημέρες, μέσα από το ξαναζωντάνεμα της Ιστορίας γίνεται μια προσπάθεια, όχι να ανακατασκευαστεί το παρελθόν, να αποκατασταθεί μια αποσιωποιημένη ιστορική αλήθεια, να ανοιχτεί ένα πεδίο αντιπαραθέσεων, αλλά να αναβιώσουν οι προσπάθειες της πολύπαθης χώρας να επιβιώσει. Η Ιστορία ως κινητήριος δύναμη σύγκλισης των ανθρώπων. Συμβαίνει, γεγονότα που βγαίνουν από τη σκόνη του χρόνου, να τονώνουν την ελπίδα ότι θα τα καταφέρουμε, τη γνώση ότι ίδιες καταστάσεις ξαναζήσαμε και επιζήσαμε. Ιστορίες του παρελθόντος κάνουν φανερό πόση σημασία έχει να είμαστε ένα ανθρώπινο σύνολο και όχι ένα τυχαίο πλήθος, εγείρουν τον στοχασμό πάνω σε κοινές εμπειρίες, μεταμορφώνουν την ανώνυμη μάζα σε κοινωνία πολιτών. Πολίτες που αναζητούν μέσα στις αντιδράσεις του χθες το τι θα πράτταμε σήμερα. Πολίτες ιχνευτές ήθους και ιδεών.

Όλα αυτά, βεβαίως, θα ισχύουν όσο η επιστροφή σε συμβάντα συγκινητικά, τολμηρά, τα οποία μοιάζουν επίκαιρα και ζωντανά, η αναφορά στο παρελθόν, που εισχωρεί το παρόν, παραμένουν ως κοινή παρακαταθήκη και καμία ομάδα δεν επιχειρεί να τα καπηλευθεί για δικό της όφελος και εναντίον άλλων. Διότι είναι πολύ εύκολο, ο αυθόρμητος διάλογος μεταξύ του χθες και του σήμερα που άρχισε να αναπτύσσεται ως ανάγκη αναβίωσης αισθημάτων όχι πόνου και απώλειας, αλλά ενθάρρυνσης και παρηγοριάς, να καταλήξει στους παλιούς διχασμούς, σε Έλληνες εναντίον Ελλήνων, αντί σε ένα στιβαρό όραμα για το μέλλον.

Η μέθεξη παλιού και νέου κόσμου μπορεί να συντελεστεί μόνο μέσα στα κρυστάλλινα όρια της νηφαλιότητας. Της σύμπνοιας, παρά την αμφιλογία, τις πολλές διαφορές. Της ένωσης ισχύος, όπως γινόταν πάντα στον τόπο αυτό σε δύσκολες στιγμές. Από το παρελθόν μας μπορούμε να αλιεύσουμε όχι μόνο την τραγικότητα, το δράμα, τα δεινά, αλλά τις υψηλές έννοιες της περηφάνιας, της αντοχής, της διάρκειας...

(Τ. Καραϊσκάκη, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 19/6/11)

Blue's solitude - M. Hadjidakis

Επέτειος θανάτου του πιο ερωτικού συνθέτη μας. Στους χαλεπούς καιρούς μας ,μας λείπει η ευαισθησία και η παρρησία του. Τουλάχιστον εκείνος θα τολμούσε πραγματικά , δε θα καλούσε απλά κι αόριστα σε "Τόλμη" εκείνους που δεν ξέρουν από Αρετή και ξεπουλάνε ανερυθρίαστα την εθνική Ελευθερία.

Συνέντευξη Χρήστου Οικονόμου στο BarouakNet

Απαντήσεις Αρχαίων Ελληνικών (Επαναληπτικές Εξετάσεις)

Α1.

Γιατί κανείς δεν τιμωρεί αυτούς που διαπράττουν αδικίες, έχοντας τη σκέψη του σ’ αυτό και εξαιτίας αυτού, επειδή δηλαδή αδίκησε, εκτός αν κάποιος τιμωρεί απερίσκεπτα, όπως ακριβώς ένα θηρίοž αυτός όμως που επιχειρεί να τιμωρεί σύμφωνα προς τη λογική  αποδίδει τιμωρία, όχι εξαιτίας του αδικήματος που έχει περάσει – γιατί δεν μπορεί βέβαια να κάνει αυτό που έγινε να μην έχει γίνει – αλλά για το μέλλον, για να μην αδικήσει πάλι ούτε αυτός ο ίδιος ούτε άλλος ο οποίος είδε ότι αυτός τιμωρήθηκεž και κάνοντας τέτοιες σκέψεις, πιστεύει πως η αρετή μπορεί να διδαχτείž τιμωρεί,  επομένως, για να εμποδίσει τέτοια ενέργεια στο μέλλον. Αυτή λοιπόν τη γνώμη έχουν όλοι όσοι βέβαια επιβάλλουν τιμωρία και στην ιδιωτική και στη δημόσια ζωήž τιμωρούν βέβαια για εκδίκηση και για σωφρονισμό και οι άλλοι άνθρωποι όσους νομίζουν πως αδικούν, και προπάντων οι Αθηναίοι, οι συμπολίτες σουž επομένως,  σύμφωνα μ’ αυτό το συλλογισμό και οι Αθηναίοι είναι μεταξύ αυτών που πιστεύουν ότι η αρετή μπορεί να αποκτηθεί και να διδαχθεί.

 
Β1.

Ο Πρωταγόρας εισέρχεται στο δεύτερο επιχείρημά του για να αποδείξει ότι η αρετή διδάσκεται. Βασικό στοιχείο της απόδειξής του αποτελεί η τιμωρία και ο λόγος που επιβάλλεται στους ανθρώπους σε κάθε περίπτωση. Μάλιστα χρησιμοποιεί το ρήμα «κολάζω», για να τονίσει το σωφρονιστικό χαρακτήρα των ποινών. Ο Πρωταγόρας στο σημείο αυτό προσπαθεί να παρουσιάσει τους σκοπούς των τιμωριών και τις σημασίες της ποινής για την οργανωμένη ανθρώπινη κοινότητα. Κατά την άποψή του, η ποινή είναι αναγκαία για το σωφρονισμό των ανθρώπων και όχι για λόγους εκδίκησης. Γι’ αυτό επιβάλλεται όχι για το παρελθόν και επανόρθωση της ενέργειας του παρελθόντος (οὐ τοῦ παρεληλυθότος ἕνεκα), αλλά για χάρη των μελλοντικών ενεργειών του κάθε ατόμου. Φυσικά, αυτή η άποψη ήταν ιδιαίτερα πρωτοποριακή για την εποχή του Πρωταγόρα και επικράτησε κυρίως κατά τους νεότερους χρόνους στην επιστήμη της Παιδαγωγικής και της Φιλοσοφίας του Δικαίου. Κατά τον Δ. Γουδή, η άποψη του Πρωταγόρα για την ποινή αποτελεί ισχυρό και τολμηρό χτύπημα στο κατεστημένο της αιματηρής ανταπόδοσης που χαρακτήριζε εκείνη την εποχή. Η ποινή είναι μέσο σωφρονισμού εκείνου που υπέπεσε σε παράπτωμα και παραδειγματισμού και αποτροπής των άλλων από μελλοντικά παραπτώματα. Με αυτήν την έννοια παρουσιάζεται η ποινή τόσο στον παρόντα διάλογο, όσο και σε άλλους διαλόγους του Πλάτωνα (Πλάτωνα Γοργίας 477 Α), καθώς και στο φιλόσοφο Σενέκα (σύμφωνα με τον οποίο: Κανείς φρόνιμος άνθρωπος δεν τιμωρεί γιατί συνέβη κάποιο παράπτωμα, αλλά για να μη συμβεί). Σε γενικές γραμμές στις οργανωμένες κοινωνίες η ποινή έχει χαρακτήρα: α) εκφοβιστικό β)εκδικητικό γ)επανορθωτικό και δ)διδακτικό-παιδευτικό. Σαφώς, ο Πρωταγόρας πιστεύει στον παιδευτικό χαρακτήρα της ποινής, αν και, όπως έχει αναφερθεί, διαφοροποιείται σε σημαντικό βαθμό η άποψή του από την κοινή αντίληψη της εποχής για το ρόλο της τιμωρίας και της ποινής.

Ο Πρωταγόρας στην ενότητα αυτή συνεχίζει την προσπάθειά του να αποδείξει το διδακτό της αρετής. Σύμφωνα με το επιχείρημά του, οι άνθρωποι επιβάλλουν ποινές για σωφρονισμό και παραδειγματισμό διότι πιστεύουν ότι η αρετή μπορεί να διδαχθεί. Η έλλογη τιμωρία αποδεικνύει ότι οι άνθρωποι επιδέχονται βελτίωση. Σε διαφορετική περίπτωση, οι άνθρωποι θα ήταν δίκαιοι ή άδικοι από τη φύση τους, δεν θα άλλαζε η συμπεριφορά τους και γι’ αυτό το λόγο δεν θα έφεραν καμία ευθύνη για τις ενέργειές τους και δεν θα τους επιβάλλονταν ποινές.

Β2.

Το επιχείρημα του σοφιστή σε αυτήν την ενότητα γίνεται πιο συγκεκριμένο και ενισχύει την πειθώ του. Είναι δύσκολο, πράγματι, να αμφισβητήσει κανείς τη σχέση ανάμεσα στην παιδευτική σχέση των ποινών και στη διδαξιμότητα της αρετής: όποιος επιδιώκει με τις ποινές να σωφρονίσει το δράστη και τους δυνάμει δράστες, αυτονόητα έχει αποδεχτεί ότι η αρετή διδάσκεται σε ένα βαθμόž όποιος πάλι επιβάλλει ποινές χωρίς τέτοιο σκοπό ή ἀλογίστως, χωρίς λογικό σκοπό, όπως τιμωρεί κανείς ένα θηρίο, μάλλον δεν πιστεύει το ίδιο. Είναι αξιοσημείωτο να αναφερθεί πως ο Πρωταγόρας αποδίδει την αντεκδίκηση ως κίνητρο στα θηρία, καθώς δεν αρμόζει, στις οργανωμένες κοινωνίες, οι άνθρωποι – ως έλλογα όντα - να τιμωρούν παρασυρόμενοι από τις προσωπικές τους εμπάθειες. Έξυπνα ο Πρωταγόρας απευθύνει μια λεπτή, στη διατύπωσή της, πρόκληση προς το Σωκράτη: αν ο τελευταίος αμφισβητήσει το δεδομένο του συλλογισμού (οι ποινές αποσκοπούν στο σωφρονισμό ), τότε αυτομάτως εντάσσει τον εαυτό του στην κατηγορία «ὅστις ὥσπερ θηρίον ἀλογίστως τιμωρεῖται».

Ο λόγος είναι πράγματι μια ανώτερη ιδιότητα και αυτό θα μπορούσε να επαληθεύεται και μόνο από το πλάτος και την πολυσημία της λέξης. Λόγος είναι ταυτόχρονα η σκέψη και η λεκτική αποτύπωσή τηςž η λειτουργία κατά την οποία, αφενός, ο νους συλλαμβάνει, επεξεργάζεται, συνδυάζει και συνθέτει νοήματα, ερεθίσματα και, αφετέρου, τα διοχετεύει σε λέξεις, που είναι εκφράσεις λεπτότερες από τις απλές φωνές, όπως είναι λεπτότερες διαρκώς και περισσότερες οι νοητικές συλλήψεις και κατασκευές που οι λέξεις εκφράζουν. Στην υπεροχή αυτήν του λόγου και στη σημασία του για την ίδρυση πολιτικής κοινωνίας είχαν αναφερθεί και άλλοι σημαντικοί διανοητές, όπως ο Ισοκράτης (Περὶ ἀντιδόσεως, 253-257) και ο Σωκράτης (σύμφωνα με τα Απομνημονεύματα του Ξενοφώντα IV 3, 12).

 
Β3.

Μετά το 18^ο έτος της ηλικίας των νέων, η ευθύνη της διαπαιδαγώγησης περνάει από τους δασκάλους στην ίδια την πολιτεία. Σε αυτό το στάδιο, τη διδαχή των νέων αναλαμβάνουν οι νόμοι της πολιτείας. Οι νόμοι καθοδηγούν, κατευθύνουν, προσανατολίζουν ορθά τη συμπεριφορά των νεαρών ατόμων. Γι’ αυτό παρομοιάζονται από τον Πρωταγόρα με τις ευθείες γραμμές που χάραζαν οι δάσκαλοι, προκειμένου να τις ακολουθούν οι μαθητές που δεν ήταν ακόμη ικανοί να γράφουν.  Η ίδια η πολιτεία (κυρίως η δημοκρατική) με τους νόμους της ωθεί τους ανθρώπους να αντιληφθούν πλήρως τον πολιτικό και κοινωνικό τους ρόλο. Αυτό συμβαίνει διότι οι άνθρωποι δέχονται - στο πλαίσιο της πόλης - ποικίλες ιδεολογικές επιδράσεις και πολιτικά ερεθίσματα και κατανοούν την αξία της δικαιοσύνης ως συνεκτικού δεσμού για τη θεμελίωση μιας ευνομούμενης πολιτείας. Κατά την ενηλικίωση, η πολιτεία, μέσω της υπακοής στους νόμους, ωθεί τους πολίτες στην ηθική συμπεριφορά και στο πρότυπο του αγαθού πολίτη. Συνεπώς, ο ρόλος της πόλης είναι βαθιά παιδαγωγικός.

 
Β4.

Στο μέρος αυτό του έργου ο Πλάτωνας περιγράφει κυρίως τους τρεις παρόντες σοφιστές. Ο Πρόδικος και ο Ιππίας είναι μάλλον γελοιογραφικά σχεδιασμένοι. Και οι δυο παρουσιάζονται ως επιδεικτικά πολυμαθείς, ο πρώτος μανιακός με τους ορισμούς των εννοιών (πράγμα για το οποίο εισπράττει τα ειρωνικά σχόλια του Σωκράτη), ο δεύτερος μεγαλόστομος και ρητορικός. Θα έλεγε κανείς πως όλο το αντισοφιστικό πάθος του Πλάτωνα ξεσπά στην περιγραφή της ρηχότητας και της μεγαλομανίας αυτών των δύο.

Ο Πρωταγόρας, αντιθέτως, παρουσιάζεται μεν ως αλαζονικός και γεμάτος αυτοπεποίθηση, η σημαντική θέση όμως που ο στοχαστής αυτός κατείχε στην ιστορία της ελληνικής σκέψης δεν υποβαθμίζεται σε καμία περίπτωση. Παρόλο που ο Πλάτωνας τον δείχνει να αγανακτεί με τις συνεχείς ερωτήσεις του Σωκράτη, σε σημείο να θέλει να σταματήσει τη συζήτηση αν ο συνομιλητής του δεν τον αφήνει να αναπτύξει όπως αυτός νομίζει τις απόψεις του, είναι προφανές πως ο πρωταγορικός στοχασμός αντιμετωπίζεται ως άξιος σεβασμού. Γι’ αυτό και στην περίπτωσή του, η σωκρατική ειρωνεία είναι πολύ διακριτική, ο Σωκράτης δείχνει μάλιστα έναν ειλικρινή σεβασμό προς τις απόψεις του αντιπάλου του.

Β5.
υποθήκη: νουθετεῖ
βιαιοπραγία: πραχθέν
ιδέα: ἰδών
εκτρέπομαι: ἀποτροπῆς
μισαλλοδοξία: δόξαν
οίηση: οἴωνται
επιεικής: εἰκότως
υποδοχή: ἀποδέχονται
τμήμα: σκυτοτόμου
άφαντος: φαίνεται
Γ1.

Έχοντας, λοιπόν, περιπέσει σε τέτοια συμφορά οι Αθηναίοι, στενοχωριούνταν, επειδή πέθαιναν οι άνθρωποι μέσα (στην πόλη) και καταστρεφόταν η γη τους εκτός αυτής. Στη διάρκεια αυτής της συμφοράς, όπως ήταν φυσικό, θυμήθηκαν και αυτόν εδώ το στίχο που ισχυρίζονταν οι γεροντότεροι πως τον τραγουδούσαν παλαιότερα: «Πόλεμος θάρθει Δωρικός και μαζί μ’ αυτόν λοιμός». Κι έγινε καβγάς [διαμάχη] μεταξύ των ανθρώπων πως δεν γινόταν στο στίχο λόγος από τους παλαιούς για λοιμό [ασθένεια], αλλά για λιμό [πείνα], επικράτησε όμως, φυσικά, σύμφωνα με την παρούσα κατάσταση, να λέγεται λοιμός [ασθένεια]ž γιατί, οι άνθρωποι θυμούνται σύμφωνα με όσα παθαίνουν. Εάν έρθει, πιστεύω, κάποτε άλλος πόλεμος Δωρικός ύστερα από αυτόν και συμβεί να πέσει πείνα, θα τραγουδήσουν (το στίχο) με αυτήν τη λέξη, όπως είναι φυσικό.

Γ2.
περιπεσόντες: τοῖς περιπεπτωκόσι
δῃουμένης: δῃοῖ
κακῷ: κακίοσι / χείροσι
ἀνεμνήσθησαν: ἀναμνησθείην
τοῦδε: οἵδε
φάσκοντες: τοῖς φάσκουσι(ν)
πάλαι: παλαίτατα
ἔρις: ἔριν
ἔπασχον: πείσει/ῃ
ξυμβῇ: ξύμβηθι

Γ3. α.
ἔνδον: επιρρ. προσδιορισμός του τόπου στο «θνῃσκόντων».
θνῃσκόντων: γενική απόλυτος, αιτιολογική μετοχή.
τοῦ ἔπους: αντ. στο «ἀνεμνήσθησαν».
ὑπό τῶν παλαιῶν: ποιητικό αίτιο από το «ὠνομάσθαι».
τοῦδε: γεν. συγκριτική από το «ὕστερος».
γενέσθαι: τελ. απαρ., ως υποκ. στο απρόσωπο ρήμα «ξυμβῇ».

Γ3β.

1. Οὗτος εἶπεν τοιούτῳ πάθει τοὺς Ἀθηναίους περιπεσόντας πιέζεσθαι.
2. Οὗτος εἶπεν ὅτι τοιούτῳ πάθει οἱ Ἀθηναῖοι περιπεσόντες ἐπιέζοντο. (επειδή είναι πρτ., δεν μετατρέπεται σε Ε.Π.Λ.)

Ενδεικτικές απαντήσεις Νεοελληνικής Γλώσσας (Επαναληπτικές Εξετάσεις)

Α. Ο συγγραφέας στο παρόν δοκίμιο εξετάζει τη σχέση του σύγχρονου ανθρώπου με το χρόνο. Αρχικά, διαπιστώνει τους ασθματικούς ρυθμούς που συνθλίβουν τον άνθρωπο. Το αποτέλεσμα είναι στον ελάχιστο χρόνο που απομένει να αδυνατούμε να ασχοληθούμε με τον εαυτό μας, χάνοντας την αίσθηση του χρόνου και απομακρυνόμενοι από τα αγαπημένα πρόσωπα και αντικείμενα του βίου μας. Εξάλλου, λόγω της ματαιοδοξίας και της ανασφάλειάς μας το διαθέσιμο χρόνο μας τον σπαταλάμε ωφελιμιστικά σε εκδηλώσεις που προωθούν τα συμφέροντά μας, γεγονός που τελικά επιφέρει οδυνηρές και αναπόφευκτες επιπτώσεις. (85 λέξεις)

 Β1. Ο ωφελιμισμός που χαρακτηρίζει την εποχή μας επικαθορίζει και την ποιότητα των σχέσεων. Πολλοί άνθρωποι στον ελεύθερο χρόνο τους δεν επιδιώκουν να συνάψουν ουσιαστικούς φιλικούς δεσμούς με τους συνανθρώπους τους, αλλά να κάνουν – όπως λέγεται – «δημόσιες σχέσεις», για να προωθήσουν τα συμφέροντά τους. Αυτές όμως οι βραχύβιες σχέσεις συνεπάγονται όχι μόνο το ανούσιο ξόδεμα του πολύτιμου χρόνους μας αλλά και εξευτελισμούς στους οποίους υποβαλλόμαστε, προκειμένου να γίνουμε αρεστοί στους άλλους. Συνεπώς, η προτροπή του ποιητή «μην την εξευτελίζεις [τη ζωή σου] μες στην πολλή συνάφεια του κόσμου, μες στες πολλές κινήσεις κι ομιλίες» προβάλλει όσο ποτέ επίκαιρη. (97 λέξεις)

 Β2. α) Θ.Π.: «Είναι έτσι … απασχολήσεις».

Ανάπτυγμα: «Λες και βάλαμε … εαυτό της».

Κατακλείδα: δεν έχει.

 β) «Όλοι συνθλίβουμε … θέση»: αιτιολόγηση

«Ο ένας τρέχει … κ.λ.π.»: παραδείγματα

 Β3. α) Ο συγγραφέας επιδιώκει να δημιουργήσει στους αναγνώστες ένα αίσθημα συλλογικής ευθύνης, ώστε να τους προβληματίσει και να τους ενεργοποιήσει, σχετικά με το πρόβλημα της διαχείρισης του χρόνου μας, σε μια εποχή που επιταχύνει διαρκώς τους ρυθμούς της ζωής. Εξάλλου, με τη χρήση του α’ πληθ. προσώπου προσδίδει καθολικότητα στο πρόβλημα στο οποίο αναφέρεται, καθώς ενσωματώνει τον εαυτό του στο σύνολο και αποδέχεται απόψεις που ανήκουν στο ευρύ κοινό.

β) δολιχοδρομίες, ασθμαίνουσα (εναλλακτικά: να ταξιδέψουμε, εγκληματικά, «κυνηγήσει», θάνατο).

 Β4. α) παραφροσύνη = παραλογισμός

ανημποριά = ανικανότητα (αδυναμία)

συνιστούν = αποτελούν

ανεκπλήρωτες = απραγματοποίητες

επιδιώκουν = αποβλέπουν

β) εμπλέκει ≠ απεμπλέκει

αφαιρεί ≠ προσθέτει

ερήμην ≠ παρουσίᾳ (επίρρημα), εκουσίως

συχνότατα ≠ σπανιότατα

ανασφάλεια ≠ ασφάλεια

 Γ.

Ελεύθερος χρόνος: ένα αγαθό μη επιβαλλόμενο έξωθεν, το οποίο όμως μέσα από δραστηριότητες ελεύθερα επιλεγμένες, συμβάλλει στην πορεία προς την αυτονομία και την ολοκλήρωση των ατόμων.

1^ο Ζητούμενο: Συνέπειες της κακής διαχείρισης του ελεύθερου χρόνου

α. Αιτίες:

Καθώς η ανθρώπινη ύπαρξη δε διαχωρίζεται σε "homo faber" και "homo ludens", η απουσία νοήµατος και καταξίωσης στην εργασία υπονοµεύει τον ελεύθερο χρόνο, γιατί ο αλλο­τριωµένος εργαζόµενος ουσιαστικά αποσκοπεί σ' ένα αντιστάθµισµα, στην εύρεση ενός υποκατάστατου της απωλεσθείσης του δηµιουργικό­τητας. Ακριβώς επειδή η εργασία εισπράττεται απαξιωτικά και χρησιµοθηρικά ως βιοπορισµός και µόνο, ο ελεύθερος χρόνος λειτουργεί σαν πεδίο ψυχοπνευµατικής εκτόνωσης κι όχι δηµιουργικής αναζωογόvησης του ανθρώπου.

β. Μορφές κακής διαχείρισης του ελεύθερου χρόνου:

• εύπεπτη-παθητική πρόσληψη/κατανάλωση διασκέδασης
• παρακολούθηση/συμμετοχή σε θεάματα/δρώμενα χαμηλής ποιότητας
• «σκότωμα» της ώρας («ψυχοκτονία»)
• καταναλωτισμός (shopping)
• ναρκωτικά
• πρόκληση τύχης: χαρτοπαιξία, τυχερά παιχνίδια
• αλκοολισμός, μέθη, πολυφαγία (κάθε είδους καταχρήσεις)
• βία, χουλιγκανισμός
• πολύωρη ενασχόληση με τον Υπολογιστή και το Διαδίκτυο
• μορφές παράτολμου ηρωισμού («κόντρες», μανία ταχύτητας, extreme δραστηριότητες)

γ. Συνέπειες:

F Η νόθη ψυχαγωγία είναι απόπειρα φυγής, επιθυμία απόδρασης από τον κλοιό μιας ζωής που μόνο πληγές μας δίνει και απογοητεύσεις ή που μας έγινε αφόρητη από το αθεράπευτο κενό της. Απόπειρα φυγής, όχι φυγή· επιθυμία απόδρασης, όχι απόδραση. Γιατί σε λίγο ξαναγυρίζομε στην αρένα βαρύτερα πληγωμένοιž βρισκόμαστε και πάλι στο πηγάδι μας με μεγαλύτερο άγχος - η απελευθέρωση ήταν ψεύδος, τραγική αυταπάτη.

F Πίσω λοιπόν από τη νόθη ψυχαγωγία υπάρχει πανικός και μωρία· όταν μαυρίσει από την απελπισία ή ρημάξει μέσα στην ανία η ψυχή μας, μας πιάνει τρόμος, και τρέχομε να αναπληρώσουμε αυτό που μας λείπει με μια συγκίνηση (ας είναι και αγωνία), με μια διέγερση (ας είναι και αλλοτρίωση του προσώπου μας), με μιαν εξαντλητική ηδονή (ας φέρνει και την αποκτήνωση) - με κάτι τέλος πάντων που έστω και προσωρινά θα δώσει άλλη τροπή στη ζωή μας. Εκείνο που μας τρομάζει περισσότερο είναι η ερημιά της ψυχής, το εσωτερικό άδειασμα. Και ριχνόμαστε σ’ εκείνους τους τρόπους της ψυχαγωγίας και ελπίζομε ότι θα μας βοηθήσουν να ξεφύγομε - από τι; Ολοφάνερα από τον «εαυτό μας». Αυτός μας έχει γίνει ανυπόφορος και, επειδή μας πονεί ή μας αηδιάζει η παρουσία του, επιχειρούμε να αποδράσουμε «σκοτώνοντας» το χρόνο που μας πολεμάει ή έχει περιφρονήσει την ψυχή μας. Κάθε ευκαιρία φυγής είναι τότε ευπρόσδεκτη, ακόμη κι αν υπονομεύει την υγεία ή μας ντροπιάζει. (Ε. Παπανούτσος)

2^ο Ζητούμενο: Τρόποι δημιουργικής αξιοποίησης του ελεύθερου χρόνου

1. Η ανάγνωση βιβλίων εξωεπαγγελματικού ενδιαφέροντος:

- ικανοποιεί την έμφυτη τάση για μάθηση

- διευρύνει τους γνωστικούς ορίζοντες και τα πνευματικά ενδιαφέροντα.

2. Η ενασχόληση με τον αθλητισμό

- ασκεί το σώμα και συντελεί στη σωματική ευεξία

- εκτονώνει θετικά το περίσσιο φορτίο ενέργειας

- καλλιεργεί την άμιλλα μέσω των ομαδικών αθλημάτων.

3. Το ποιοτικό καλλιτεχνικό θέαμα ή ακρόαμα (θέατρο, μουσική, επισκέ­ψεις σε μουσεία, πινακοθήκες κ.λπ.)

- αναπτύσσει καλλιτεχνικά ενδιαφέροντα

- εκλεπτύνει τον ψυχικό κόσμο και εξευγενίζει τα συναισθήματα

- αναβαθμίζει την αισθητική.

4. Η επικοινωνία με φιλικά πρόσωπα

- καλλιεργεί την κοινωνικότητα και αναπτύσσει τις κοινωνικές αρετές

- ευνοεί τη γόνιμη ανταλλαγή απόψεων, το διάλογο

- παρέχει συναισθηματική κάλυψη.

5. Η συμμετοχή σε πολιτιστικές δραστηριότητες και εκδηλώσεις

- συμβάλλει στην επικοινωνία των ανθρώπων, ισχυροποιεί τους συνε­κτικούς τους δεσμούς

- ευνοεί την επαφή με το περιεχόμενο της παράδοσης.

6. Τα ταξίδια

- εμπλουτίζουν τις παραστάσεις και τις εμπειρίες

- φέρνουν σε επαφή με άλλους λαούς και πολιτισμούς

- αναπτύσσουν πνεύμα οικουμενικής συνείδησης.

7. Η επαφή με τη φύση

- αναζωογονεί το πνεύμα

- απαλλάσσει από το άγχος της καθημερινότητας, την πλήξη και τη μονοτονία

- παρέχει τη δυνατότητα ενδοσκόπησης/περισυλλογής και αποτελεί πηγή έμπνευσης και στοχασμού.

8. Ο ερασιτεχνισμός

- αναδεικνύει τις ιδιαίτερες κλίσεις και την ατομική έκφραση

- προωθεί την αυτενέργεια και την πρωτοβουλιακή διάθεση

- απαλλάσσει από την παθητικότητα, την ανία της καθημερινής μο­νότροπης απασχόλησης.

Ενδεικτικές απαντήσεις στη Λογοτεχνία (Επαναληπτικές Εξετάσεις)

Α1.

- η χρήση καθημερινού λεξιλογίου: «κλειδί, πόρτα, αντικλείδια»: ο ποιητής, αν και καταπιάνεται με τη δύσκολη δουλειά του προσδιορισμού της φύσης του ποιητικού λόγου, χρησιμοποιεί λέξεις απλές και συνηθισμένες στο καθημερινό μας λεξιλόγιο. Καταφέρνει, δηλαδή, να πραγματεύεται αφηρημένες έννοιες και ιδέες με λέξεις γνωστών μας πραγμάτων.

- ο παρατακτικός λόγος: «Φτιάχνουν αντικλείδια. Προσπαθούν. Η πόρτα δεν ανοίγει πια»: ο λόγος γίνεται λιτός, κοφτός, φυσικός και ο τόνος πεζολογικός.

- η συμβολιστική γραφή: «Ίσως τα ποιήματα … είναι μια ατέλειωτη αρμαθιά αντικλείδια»: Τα αντικλείδια είναι τα ποιήματα που γράφουν οι ποιητές και αντιπροσωπεύουν τις αέναες προσπάθειες όλων να ανοίξουν την πόρτα της ποίησης.

Β1.

Το ποίημα αρχίζει και κλείνει με τον ίδιο στίχο (στον τελευταίο στίχο προστίθεται ο σύνδεσμος «μα»). Πρόκειται για το σχήμα του κύκλου. Το ποίημα έτσι γίνεται το ίδιο φορέας της εμπειρίας που περιγράφει. Πιστοποιεί μ’ αυτόν τον τρόπο την αέναη προσπάθεια των ποιητών να ανοίξουν την πόρτα της Ποίησης, γράφοντας συνεχώς ποιήματα στο πέρασμα των αιώνων. Κι ο κύκλος ξανανοίγει, η προσπάθεια δε σταματά. Ωστόσο, η πόρτα είναι ανοιχτή, γιατί όσοι προσπαθούν και «προσφέρουν», απολαμβάνουν κιόλας κάποια από τα αγαθά της Ποίησης («Η ποίηση είναι μια πόρτα ανοικτή, για όσους θέλουν να τη διαβούνε», είχε πει σε συνέντευξή του ο ίδιος ο ποιητής).

Β2.

α) Το α’ πληθυντικό πρόσωπο χρησιμοποιείται μόνο μια φορά στον προτελευταίο στίχο: «για ν’ ανοίξουμε» και δίνει χροιά εξομολογητική, σα να μιλάει για να ακούσει ο ίδιος τα λόγια του. Εδώ φυσικά μιλάει εξ ονόματος των ποιητών, ως ποιητής και ο ίδιος. Ωστόσο, η ποιητική αφήγηση γίνεται σε τρίτο πρόσωπο και με την αίσθηση ότι ο αφηγητής γνωρίζει τη βαθύτερη ποιητική αλήθεια της και το διαρκή αγώνα προσέγγισής της. Με την πληθωρική χρήση του γ’ πληθυντικού προσώπου οι διαπιστώσεις του ομιλητή εκλαμβάνονται ως αυθεντία, χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν αφήνει ελεύθερο τον αναγνώστη να δώσει τις δικές του απαντήσεις και να εξαγάγει τα δικά του συμπεράσματα. Έτσι, το ποίημα αποκτά αντικειμενικότητα, γενικό-καθολικό κύρος και σαφήνεια.

β) 1^η εικόνα: «Η πόρτα τότε κλείνει. Χτυπάνε μα κανείς / δεν τους ανοίγει».

Η πόρτα κλείνει, γιατί είναι ένα άπιαστο είδωλο και έτσι δεν αποκαλύπτεται πλήρως σε κανέναν. Η κλειστή πόρτα συμβολίζει τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο δημιουργός, αλλά και το κίνητρο για να δημιουργήσει ο ποιητής τα έργα του.

 2^η εικόνα: «Η πόρτα δεν ανοίγει πια. Δεν άνοιξε ποτέ / για όσους μπόρεσαν να ιδούν στο βάθος».

Όσοι αντίκρισαν τα αγαθά της ποίησης γνωρίζουν ότι δεν μπορούν να τα απολαύσουν μεμιάς. Κατάφεραν να πάρουν μια γεύση απ’ αυτά τα αγαθά κι έτσι αυτό λειτουργεί ως πρόκληση να ανοίξουν την πόρτα και να γευθούν τις χαρές της ποίησης.

Γ1.
α) «Πολλοί κοιτάζουν μέσα χωρίς να βλέπουν / τίποτα και προσπερνούνε».

Η ποίηση τελικά δεν είναι άμεσα προσιτή στον καθένα, αλλά έχει και περιέχει κάτι βαθύτερο. Όσοι δεν την αντιμετωπίζουν στο πραγματικό της βάθος, ο «συρφετός» (κατά τον Καρυωτάκη), και παραγνωρίζουν τα ενδότερα νοήματά της, πώς μπορούν να βρουν την πόρτα της ανοικτή; Αυτό συμβαίνει με τους πολλούς: την αντικρίζουν επιφανειακά και αδιάφορα: δεν είναι σε θέση να την αποτιμούν δημιουργικά, να την προσεγγίζουν ως ανώτερη πράξη αίσθησης και πνευματικής ευωχίας. Το αποτέλεσμα είναι να την προσπερνούν, αλλά εξίσου να τους προσπερνά και η ποίηση δια του ποιητή.

β)  «και τη ζωή τους κάποτε χαλάνε μάταια / γυρεύοντας το μυστικό να την ανοίξουν. / Φτιάχνουν αντικλείδια».

Η προσπάθεια των ποιητών να προσπελάσουν την ποιητική ουσία αποκτά δραματική διάσταση. Κάποιοι μετατρέπουν την ποίηση σε αυτοσκοπό της ζωής τους, αφιερώνονται σ’ αυτήν και χαλάνε τη ζωή τους υπερβαίνοντας το μέτρο. Οι ποιητές ξοδεύουν ολόκληρη τη ζωή τους, αλλά δεν κατορθώνουν ν’ ανοίξουν την πόρτα, να απολαύσουν εκείνους τους πνευματικούς χυμούς που είναι αντάξιοι ενός ποιητικού έργου. Η ανύψωση εντέλει στο επίπεδο της αληθινής ποίησης δεν είναι δεδομένη για τον καθένα ούτε ζήτημα μιας απλής ευάρεστης διάθεσης. Απεναντίας απαιτεί κόπους, διαρκή προσπάθεια, θυσία ίσως ολόκληρης ζωής, χωρίς μάλιστα να είναι βέβαιη η ποθητή πραγμάτωση. Το ευκταίο ή επιθυμητό δεν γίνεται εύκολα πραγματικό στην ποίηση.

Δ1.

F Πρόκειται για δύο ομόθεμα ποιήματα ποιητικής. Κι οι δύο ποιητές αποπειρώνται να ορίσουν το ποιητικό φαινόμενο και να εισχωρήσουν στα ενδότερα της ποιητικής ουσίας. Ο μεν Παυλόπουλος ορίζει την ποίηση ως μια πόρτα ανοικτή και φαινομενικά προσιτή σε όλους. Ωστόσο, η υψηλή ποιητική δημιουργία παραμένει το ζητούμενο. Ο Στογιαννίδης θεωρεί την κατάκτηση της ποίησης έργο δυσεπίτευκτο, που απαιτεί ειλικρίνεια, μόχθο, περισυλλογή, μοναχικότητα («Η ποίηση είναι η πιο σκληρή μοναξιά»). Ο ίδιος θα πει σε ένα άλλο ποίημά του: "Δεν ξέρω πώς να μπαλώσω τούτο το ποίημα/έτσι ξεσκισμένο που είναι:/Νύχτες τώρα παιδεύομαι/μπερδεύομαι με τις λέξεις..."
F Και οι δύο ποιητές πιστεύουν στο θαυματουργό ρόλο τηςž ο μεν Παυλόπουλος διατείνεται πως το ποιητικό τοπίο μαγεύει τους επαρκείς επισκέπτες του («μαγεμένοι πηγαίνουνε να μπουν»), ο δε Στογιαννίδης τη χαρακτηρίζει «μελτέμια Αυγουστιάτικα, λουτρά ιαματικά που οι δυστυχισμένοι ονειρεύονται».

F Ακόμα, πολλές φορές η ενασχόληση μαζί της ενέχει τον κίνδυνο απομάκρυνσης από την πραγματικότητα. Γι’ αυτό καλό θα ήταν να ανατιμάται αλλά όχι και να υπερτιμάται, καθώς τα ποιήματα, μαζί και η ποιητική διάθεση και έξαρση,  δεν μας οδηγούν υποχρεωτικά στο ύψος της ποίησης. Η ποιητική ιδέα δεν εξαντλείται με την τρέχουσα ποιητική πράξη. «Η ποίηση σου αφαιρεί την πραγματικότητα» και «Ακόμη και τη ζωή τους κάποτε χαλάνε μάταια … να την ανοίξουν».

F Και οι δύο ποιητές επισημαίνουν την παγίδα που ενεδρεύειž όταν υπηρετείς δογματικά την «ποίηση για την ποίηση» («να μηρυκάζεις λέξεις»), καταλήγεις να μην απολαμβάνεις ούτε καν ο ίδιος τα δώρα της («και τη ζωή τους κάποτε χαλάνε μάταια»).

F Και τα δύο ποιήματα ολοκληρώνονται κυκλικά με στίχους που κεφαλοποιούν την αξία της ποίησης. Ο τελευταίος στίχος στο ποίημα του Παυλόπουλου ολοκληρώνει τον κύκλο της ποιητικής εκμύθευσης του κόσμου και επιβεβαιώνει ότι η σχέση μας με την ποίηση παραμένει μια γοητευτική, αλλά και επώδυνη περιπέτεια ζωής. Παρόμοια και ο Στογιαννίδης με την κατηγορική διατύπωση του ακροτελεύτιου στίχου παραδέχεται ότι η ποίηση λειτουργεί θεραπευτικά, σε συνθήκες επώδυνης μοναχικότητας του δημιουργού. "Το ποίημα είναι το ποτάμι/δε σταματά/συνεχίζεται μέσα σου.", γράφει ο ποιητής σε ένα άλλο ποίημα από την ίδια ποιητική συλλογή. Η ποίηση είναι μια περιπέτεια χωρίς τέλος, θα επαναλαμβάνεται όσο υπάρχει ο κόσμος και όσο υπάρχουν ποιητές.

Υστερόγραφο (Γ. Στογιαννίδης)

Τότε, σκέφτηκε να την πει καλοκαίρι.
Γιατί τα καλοκαίρια ανατέλλουν χαρούμενα
κι είναι έμπιστα και δροσερά.

Σε λογαριάζουν δικό τους
και βγάζουν το καπέλο τους
μόλις σε ιδούν.
Εγώ, δεν έχω καπέλο,
έχω όμως μια μικρή πέτρα
στο δάχτυλό μου
που με συγκινεί,
όπως ένα φωτισμένο παράθυρο.
Άκουσε,
αγαπώ τα πράσινα δέντρα
αγαπώ τα νερά σου
αγαπώ την ψυχή σου.
Γι΄αυτό βγαίνω τη νύχτα
να σε συναντήσω.
Κουβαλώ τα χαρακτηριστικά σου
παντού.Οι άνθρωποι πρέπει να σε καταλαβαίνουν
όταν σηκώνουν το βλέμμα τους
και σ’ ανασαίνουν βαθειά.

Αλλιώς,
είναι πράγματα περιττά
οι ποιήσεις
και τα αισθήματα.

Επαναληπτικές Εξετάσεις 2011

1. Νεοελληνική Γλώσσα: http://www.minedu.gov.gr/publications/docs2011/them_glo_gen_c_hmer_epan_1106.pdf
2. Νεοελληνική Λογοτεχνία: http://www.minedu.gov.gr/publications/docs2011/them_neoel_kat_c_hmer_epan_1106.pdf
3. Ιστορία Θεωρ. Κατεύθυνσης: http://www.minedu.gov.gr/publications/docs2011/them_ist_kat_c_hmer_epan_1106.pdf
4. Αρχαία Ελληνικά: http://www.minedu.gov.gr/publications/docs2011/them_arx_kat_c_hmer_epan_1106.pdf
5.Λατινικά: http://www.minedu.gov.gr/publications/docs2011/them_lat_kat_c_hmer_epan_1106.pdf

Μην τα καίτε, αγαπήστε τα!

Στο κλείσιμο της σχολικής χρονιάς πολλοί μαθητές καίνε ή σκίζουν τα βιβλία τους, γεμίζοντας τους δρόμους γύρω από τα σχολεία με έναν ιδιότυπο χαρτοπόλεμο. Σε αυτό το γεμάτο μηνύματα ξέσπασμα συμπυκνώνεται όλο το ζήτημα των σχολικών βιβλίων. Η καταστροφή τους παραπέμπει σε απελευθέρωση από πολύμηνη «φυλάκιση» σε στριφνά κείμενα, δυσνόητες πληροφορίες, δομημένες κατά τρόπο δαιδαλώδη, χαοτικό και εκτυπωμένες άσχημα, αχνά, πάνω σε σελίδες δεμένες πρόχειρα, που διαλύονται με την καθημερινή χρήση και συγρατούνται με σελοτέιπ, κάτω από ένα λεπτό εξώφυλλο φθαρμένο, κατσαρωμένο. Είναι απορίας άξιο σε τι ποσοστό τα χρησιμοποιημένα βιβλία θα επιστραφούν ώστε να ξαναχρησιμοποιηθούν, όπως πρότεινε το υπουργείο Παιδείας. Μην καίτε τα βιβλία, δώστε τα στους επόμενους.

Σύμφωνα με το υπουργείο, ένα 10% της ετήσιας παραγωγής σχολικών βιβλίων να εξοικονομηθεί, το κέρδος θα ανέλθει στα 2 - 3 εκατ. ευρώ. Παράλληλα, κατ’ ομολογία των ίδιων των αρμοδίων, τα βιβλία που παράγονται (1.200 τίτλοι, 45 εκατ. αντίτυπα ετησίως) είναι κατά 25% περισσότερα από τα αναγκαία. Μάλιστα, σύμφωνα με μαρτυρίες καθηγητών, μέρος αυτών που φτάνουν στα σχολεία, πάντα σε μεγαλύτερους αριθμούς, δεν διανέμονται ποτέ γιατί δεν είναι προγραμματισμένο να χρησιμοποιηθούν και έτσι σωροί ολοκαίνουργιων τόμων μένουν όλο τον χρόνο σε διαδρόμους ή αποθήκες για να οδηγηθούν τελικώς στην ανακύκλωση. Αποτελεί αυτό ένδειξη ενδιαφέροντος της πολιτείας για το πιο ευαίσθητο και καθοριστικό μέσο μετάδοσης αξιών και γνώσης, τρόπο να δοθεί στους μαθητές το μήνυμα του σεβασμού προς το δημόσιο αγαθό; Η επανάχρηση του βιβλίου, πολύ σωστή πρακτική, γιατί ισχυροποιεί την αξία, στα μάτια του μαθητή, του κάθε μεμονωμένου εγχειριδίου, είναι εφικτή υπό ορισμένες προϋποθέσεις, με πρώτη και κύρια τον σεβασμό των ίδιων των ιθυνόντων προς το σχολικό σύγγραμμα και ευρύτερα το βιβλίο. Τι έχει κάνει το κράτος, λογου χάρη, για τις σχολικές βιβλιοθήκες; Ιδρύθηκαν δοκιμαστικά, ψαλιδίστηκαν δραματικά, χρηματοδοτήθηκαν λειψά, εφοδιάστηκαν πρόχειρα και, παρά τις βροντερές υποσχέσεις περί πολλαπλασιασμού τους, σήμερα έχουμε 757 (οι περισσότερες υπολειτουργούσες ή κλειστές) σε σύνολο 14.000 σχολείων. Η βιβλιοθήκη προσφέρει τη δυνατότητα του πολλαπλού εγχειριδίου ενάντια στην κρατούσα «παπαγαλία». Ο ίδιος ο πολιτισμός μας δεν βασίζεται στην αλήθεια του ενός και μοναδικού συγγράμματος, αλλά σε μια πολλαπλότητα πηγών που τροφοδοτούν την εφηβική τάση για αναζήτηση. Οι μαθητές πρέπει να διαβάσουν πολλά βιβλία για να μπορέσουν να επεξεργαστούν μια δική τους σκέψη και εκ παραλλήλου να εκτιμήσουν την αξία τους.

Σε μερικά ζητήματα δεν θέλουμε να βγάλουμε το κεφάλι από την άμμο. Ο σεβασμός προς το σχολικό βιβλίο συνδέεται άμεσα με όλη την εκπαιδευτική διαδικασία. Δεν καλλιεργείται με την εκμάθηση «κονσερβαρισμένης» ύλης, μέσα από τεστ και εξετάσεις, αλλά με την ανάπτυξη της ικανότητας του μαθητή να διατυπώνει ερωτήματα και να αναζητεί απαντήσεις. Τα βιβλία κρατάνε το κλειδί της δημιουργίας σε έναν κόσμο γεμάτο αντιξοότητες. Μια νέα κοινωνία ανατέλλει εκεί ακριβώς που αρχίζει η άνθηση της γνώσης.

(Τασούλα Καραϊσκάκη, εφημ "Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 5/6/2011)

Κριτική της κας Αριστέας Οικονόμου, τ. Καθηγήτριας της Ιωνιδείου Σχολής Πειραιά

ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ ΙΩΝΙΔΕΙΟΥ ΣΧΟΛΗΣ ΠΕΙΡΑΙΑ

Με αφορμή την εκδήλωση "Ο Πειραιάς στο έργο του Χρήστου Οικονόμου, που οργανώθηκε στις 18 Φεβρουαρίου 2011 στην Ιωνίδειο Σχολή, η παλιά μας (όχι τόσο) καθηγήτρια Αριστέα Οικονόμου γράφει για «Μια παρουσίαση βιβλίου με νόημα… και αποδέκτες… για τη σχέση εξάρτησης Λογοτεχνίας και Τεχνολογίας»

Όταν ο δάσκαλος συνδέει το σχολείο με την κοινωνία και την κοινωνική πραγματικότητα… Τότε γίνεται κάτι σημαντικό.

Όταν ο δάσκαλος έρχεται από το μέλλον πατώντας στο παρελθόν... τότε γίνονται σημαντικά πράγματα.

Όταν ο δάσκαλος είναι καταρτισμένος και στη χρήση των νέων τεχνολογιών, αλλά και στη μέθοδο καθοδήγησης των μαθητών προς την «περιπέτεια» της μάθησης και τους νέους τρόπους προσέγγισης και απόλαυσης της λογοτεχνίας… τότε κάτι θα γίνει, θα δεις…

Και έγιναν πολλά…

Έγινε μια διδασκαλία με ποιότητα, με τους μαθητές πρωταγωνιστές, δεκατεσσάρων χρόνων, που αποδέχτηκαν και διεκπεραίωναν το ρόλο τους με ωριμότητα, με αυτοπεποίθηση, με δημιουργικότητα.

Η παιδοκεντρική αυτή αντίληψη ανέδειξε την αυτενεργό δράση των μαθητών, που λειτούργησε όμως μ’ ένα πνεύμα ομαδικότητας, συλλογικότητας και συνεργατικής εργασίας, ζητούμενα της μάθησης και της κοινωνικής αγωγής των παιδιών.

Η εισήγηση του σπουδαίου φιλολόγου κ. Νικήτα Παρίση, καθηγητή μου στα μαθητικά χρόνια, «Ο αφηγηματικός λόγος του Χ. Οικονόμου – το ξάφνιασμα της γραφής και η θεματική», καίρια οριοθετημένη, πυκνή, «όσα πρέπει», όπως πάντα...

Οι οργανωτές της εκδήλωσης αξιέπαινοι…

Η εισήγηση του κ. Δ. Χριστόπουλου «Η σκηνογραφία στα διηγήματα του Χ. Οικονόμου», με θέμα και λόγο σύγχρονο, μοντέρνο, επίκαιρο σε μια εποχή εικόνων…

Και όταν άκουσα τον λόγο της μαθήτριας μου Ελένης Πατσιατζή «Ο Πειραιάς στον νεωτερικό λόγο του Χ. Οικονόμου», σκέφτηκα: Κάτι θα γίνει, θα δεις…

Αγωνιστικό μήνα σε όλους!

Καλό το σύνθημα "πάμε πλατεία", αλλά καλύτερο αυτό που λέει στη συνέχεια το τραγούδι: "Η συγκέντρωση ανάβει κι όλα είναι ΣΥΝΕΙΔΗΤΑ". Γιατί, μόνο όταν το αυθόρμητο γίνει συνειδητό κι αντικαπιταλιστικό, θα είναι επικίνδυνο για την εξουσία. Ειδάλλως, γρήγορα εκφυλίζεται σε γραφικότητα, κάτι που άλλωστε επιδιώκουν τα ΜΜΕ και ο αστικός κόσμος. Πάντως, είναι θετικό πως ύστερα από πολλά χρόνια μοναχικές στοχαζόμενες φωνές αποκτούν συλλογικό χαρακτήρα. Είναι καιρός ο καθένας να αναλογιστεί τα λόγια του κομαντάντε Μάρκος, από το μακρινό Μεξικό: "Μπορούσα να τα έχω όλα για να μην έχω τίποτα, αποφάσισα να μην έχω τίποτα για να τα έχω όλα".