Α. Το κείμενο αναφέρεται στην επίδραση του Διαδικτύου στο Λόγο. Αρχικά, ο συγγραφέας διαπιστώνει πως στην εποχή μας η εξέλιξη της πληροφορικής τεχνολογίας με την επινόηση του Διαδικτύου επαληθεύει το μεταφορικό λόγο του Μαλαρμέ και επιβεβαιώνει τη θεωρία του Πόπερ, εφόσον το Ίντερνετ σαν ένα μεγάλο βιβλίο περιέχει κάθε είδους κείμενα. Παραδέχεται πως το περιεχόμενό του δεν είναι πάντα ποιοτικό και ασφαλές, αλλά εξαρτάται από τον επιδέξιο χρήστη να αποφύγει τις κακοτοπιές του. Ωστόσο, η υπεροχή του βρίσκεται στη δυνατότητα που προσφέρει σε όλους να γίνουν δημιουργοί κειμένων. Τέλος, θεωρεί το ίντερνετ μια ρηξικέλευθη καινοτομία που μεταμορφώνει τη ζωή μας. (99 λέξεις)
Β1. Το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, ως εφεύρεση, ενισχύει την εμπιστοσύνη του ανθρώπου στο μέλλον. Όχι για τους λόγους που προβάλλουν οι «σέρφερ», ταχύτητα και αποτελεσματικότητα, αλλά για κάτι που ξεπερνά όλα αυτά και τα περικλείει. Στέλνοντας γραπτό μήνυμα στους φίλους σου ανανεώνεις ουσιαστικά κάτι που έμοιαζε από χρόνια χαμένο: την αλληλογραφία, τη γραπτή επικοινωνία. Τα e-mail δεν είναι παρά ένας νέος τρόπος γραπτής επικοινωνίας των ανθρώπων, προ-σαρμοσμένος στα νέα τεχνολογικά μέσα επικοινωνίας. Με αυτόν τον τρόπο ανατρέπεται η κινδυνολογία ότι τα ηλεκτρονικά μέσα καταργούν τη γραπτή επικοινωνία. Όσο κι αν αλλάζει ο κόσμος μας, η επικοινωνία θα βρίσκει τον τρόπο της. Ακόμη κι αν χρειαστούν σύνθετοι αποκωδικοποιητές, τα μηνύματα θα ανταλλάσσονται και θα φτάνουν στον προορισμό τους.
Β2. Οργανώνεται παραγωγικά. Προηγείται η αποδεικτέα θέση και έπεται η απόδειξη. Πορεία από το γενικό στο ειδικό.
Β3. α. § 1η: Ίντερνετ, ένας κόσμος κειμένων.
§ 3η: Αναγκαία η ικανότητα των χρηστών για την ασφαλή πλοήγηση στον κυβερνοχώρο.
β. Οι παρενθέσεις λειτουργούν συμπληρωματικά, επεξηγηματικά και βοηθούν το συγγραφέα να καταστήσει το κείμενο πιο προσιτό στον αναγνώστη.
Β4. ο Κόσμος ΙΙΙ θα σελάγιζε πάνω από την ανθρωπότητα, φυτρώνουν εκατοντάδες ατομικά έντυπα, το Διαδίκτυο περιέχει άφθονα σκουπίδια.
Β5. πιστοποίηση, οφθαλμίατρος, εξομοίωση, ληξιπρόθεσμος, διαφήμιση.
Β6. 1) ανακάλυψαν
2) εφευρέθηκε
3) αποκάλυψε
Γ. Ενδεικτικές απαντήσεις
Εισαγωγή:
Η ψηφιοποίηση της γραφής και η δημιουργία του ηλεκτρονικού κείμενου έχουν συγκριθεί με την εφεύρεση της τυπογραφίας. Άλλοι, πιο τολμηροί, θεωρούν την επανάσταση στην πληροφορική τεχνολογία μία εξέλιξη στα ανθρώπινα πράγματα πιο σημαντική από την εφεύρεση της τυπογραφίας και πιθανότατα σημαντικότερη από την εφεύρεση της ίδιας της γραφής. Τόσο σημαντική όσο η επινόηση της γλώσσας; Ίσως.
Α’ ζητούμενο
Ηλεκτρονικό κείμενο ονομάζουμε ένα κείμενο που έχει ψηφιοποιηθεί. Ας σημειωθεί ότι εκτός από κείμενα η νέα τεχνολογία επιτρέπει την ψηφιοποίηση του ήχου, της εικόνας και της οπτικο-ακουστικής κινούμενης εικόνας. Η παράλληλη αυτή ψηφιοποίηση επιτρέπει τη σύνδεση και ανάμιξη κειμένου, εικόνας και ήχου σε πολυμέσα. Τι χαρακτηριστικά έχει ένα ψηφιοποιημένο περιεχόμενο (content) και ειδικότερα ένα ηλεκτρονικό κείμενο;
1. Αποκτά απεριόριστη διάρκεια, δεν υπόκειται στην φθορά - γίνεται σχεδόν αιώνιο.
2. Αποθηκεύεται εύκολα σε πολύ περιορισμένο χώρο.
3. Με τη δυνατότητα αποθήκευσης και μεταφοράς των κειμένων αλλάζει η φύση των βιβλιοθηκών και των αρχείων. Βιβλία, περιοδικά, έγγραφα μπορεί να είναι αποθηκευμένα σε ηλεκτρονική μορφή μέσα σε κεντρικούς υπολογιστές και προσβάσιμα στον καθένα από το σπίτι, ή το γραφείο του. Το ίδιο ισχύει για τους μαθητές και τις σχολικές βιβλιοθήκες, για τους δικηγόρους και τη νομολογία, τους γιατρούς με την ιατρική βιβλιογραφία, και γενικά κάθε είδους πληροφορία ή τεκμηρίωση.
4. Τα ψηφιακά περιεχόμενα είναι εύκολα μεταδόσιμα μέσω των ηλεκτρονικών δικτύων. Ήδη το Διαδίκτυο (Internet) είναι η μεγαλύτερη βιβλιοθήκη του κόσμου. Μπορεί να βρει κανείς εκεί δωρεάν όλα τα κλασικά κείμενα καθώς και τα περισσότερα σύγχρονα. Επίσης είναι απλούστατη η μεταφορά ενός βιβλίου μέσω ηλεκτρονικής αλληλογραφίας.
5. Με τα ηλεκτρονικά ευρετήρια είναι ευχερέστατη η έρευνα και αναζήτηση στα ηλεκτρονικά κεί-μενα. Π. χ. ο "Θησαυρός της Ελληνικής Γλώσσας" περιέχει σε ένα CD-ROM όλα τα κείμενα της Ελληνικής γραμματείας μέχρι τον 4ο αιώνα μ. Χ. Μπορεί κανείς να αναζητήσει μία λέξη ή μία φράση: σε δευτερόλεπτα το πρόγραμμα ανεύρεσης διατρέχει εκατοντάδες χιλιάδες σελίδες και δίνει αλάνθαστα αποτελέσματα. Ένας ερευνητής θα χρειαζόταν μία ζωή.
6. Η ίδια ερευνητική δυνατότητα υπάρχει και στο Διαδίκτυο. Οι μηχανές αναζήτησης (search engines) μπορούν να διατρέξουν όλο το Internet για να βρουν μία λέξη ή ένα συνδυασμό λέξεων.
7. Ίσως η σημαντικότερη ιδιότητα των ηλεκτρονικών κειμένων είναι η δυνατότητά τους να δια-συνδέονται μεταξύ τους. Η δυνατότητα αυτή καθιερώνει ένα νέο είδος ανάγνωσης (και σκέψης) της νοηματικής (από περιεχόμενο σε περιεχόμενο) και όχι πια της σειριακής (από σελίδα σε σελίδα). Πρόκειται για το "Υπερκείμενο" (hypertext). Κάθε σημαντική λέξη ενός ηλεκτρονικού κειμένου μπορεί να είναι σύνδεσμος (link) με άλλα κείμενα, εικόνες ή ήχους. Μία αναφορά σε ένα βιβλίο με ένα κλικ μάς οδηγεί στο ίδιο το βιβλίο, η διαβάζοντας για μία σονάτα μπορούμε με ένα κλικ να την ακούσουμε.
8. Ο θρίαμβος του Υπερκειμένου είναι ο Παγκόσμιος Ιστός (World Wide Web - www). Στο Διαδί-κτυο, όλα παραπέμπουν σε όλα. Κανένα κείμενο δεν είναι απομονωμένο - όλα αποτελούν μέρος ενός απέραντου (και άπειρου) συνόλου.
Β’ ζητούμενο
Από την περιγραφή των χαρακτηριστικών που έχουν τα ηλεκτρονικά κείμενα γίνεται σαφές ότι αλλά-ζει εντελώς τόσο η φύση και η τεχνική της γραφής, όσο και η διαδικασία της ανάγνωσης:
Για τη γραφή είναι ήδη γνωστό πόσο την επηρεάζει η χρήση ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή. Η δυνατότητα μορφοποίησης του κειμένου, η άνετη και εύκολη επεξεργασία, η κοπή, επικόλληση, ανασύνθεση, μετατόπιση τμημάτων του κειμένου, το κινηματογραφικού τύπου μοντάζ των παραγράφων, η συσσώρευση παλίμψηστων γραφών και εκδοχών, η ενσωμάτωση άλλων κειμένων ή διακειμενικών αναφορών - όλα αυτά γίνονται ευχερή χάρη στις δυνατότητες που έχουν τα προγράμματα επεξεργασίας κειμένου.
Άλλη μία δυνατότητα που δίνει η ηλεκτρονική τεχνολογία, είναι για βιβλία που είναι "ανοιχτά" (διαδραστικά) - έχουν δηλαδή πολλαπλές εκδοχές στην ανέλιξη της υπόθεσής τους και εξαρτώνται από την συμμετοχή του αναγνώστη.
Επίσης, η αισθητική της γραφής έχει αλλάξει - με τη δυνατότητα του υπολογιστή να διαφορο-ποιεί τις γραμματοσειρές και την σελιδοποίηση κάθε γραπτού, να εισάγει εικόνες και σχέδια, διαγράμματα και χάρτες σε κάθε κείμενο. Ο κάθε χρήστης υπολογιστή γίνεται σχεδιαστής, επιμελητής, εκδότης, τυπογράφος και λιθογράφος. Όχι μόνο δεν έχουν δίκιο οι νοσταλγοί της παλιάς τυπογραφίας που θρηνούν την απώλεια της ομορφιάς στο βιβλίο - αλλά αντίθετα οι δυνατότητες αισθητικής παρέμβασης και δημιουργίας είναι σήμερα πολύ περισσότερες. Υπάρχουν ήδη πολλές ιστοσελίδες στο Διαδίκτυο που είναι, κυριολεκτικά, έργα τέχνης.
Η δικτύωση της ηλεκτρονικής γραφής δίνει στον κάθε νέο συγγραφέα τη δυνατότητα δημοσιο-ποίησης της δουλειάς του σε ένα ευρύτατο κοινό, χωρίς να υποστεί την δαπάνη της έκδοσης. (Το αυτό ισχύει για κάθε δημιουργό - ζωγράφο, μουσικό, σκηνοθέτη, κλπ.) Υπάρχουν βιβλία που κυκλοφορούν μόνον μέσω Διαδικτύου (ή εκδίδονται πρώτα στο Διαδίκτυο και μετά σε κλασική μορφή).
Ακόμα πιο πολύ επηρεάζει η πληροφορική την τεκμηρίωση και τον εμπλουτισμό των μελετών και επιστημονικών διατριβών. Σήμερα, προκειμένου να αρχίσει την σύνταξη μίας πραγματείας, ο μελετητής ξεκινάει με μία αναζήτηση στο Διαδίκτυο. Είναι βέβαιο ότι θα πάρει περισσότερα (και νεότερα) στοιχεία από όσα θα του έδινε μία έρευνα σε βιβλιοθήκες. Επιπλέον, μία σχετική με το θέμα ερώτηση σε μεγάλη δικτυακή βιβλιοθήκη - ή και σε δικτυακό βιβλιοπωλείο - μπορεί να του δώσει όλη την απαιτούμενη βιβλιογραφία σε μερικά δευτερόλεπτα.
Η δυνατότητα των πολυμέσων ανοίγει νέους ορίζοντες στην συγγραφή - ο δημιουργός ενός βι-βλίου μπορεί, στην ηλεκτρονική του μορφή, να ενσωματώνει εικόνες, ήχους, ακόμα και μικρά βίντεο. Πράγματα πολύτιμα για παιδικά, διδακτικά ή βιβλία αναφοράς.
Η νέα τεχνολογία θα επεκτείνει ακόμα περισσότερο τα οφέλη της Γουτεμβεργιανής επανάστασης, κάνοντας την γνώση ακόμα πιο προσιτή, πιο φθηνή, πιο άμεση και δίνοντας στον σκεπτόμενο άνθρωπο ακόμα μεγαλύτερες δυνατότητες για δημιουργική σκέψη. Τα πλεονεκτήματα της ηλεκτρονικής γραφής καταγράφηκαν στην αρχή του κειμένου αυτού: διάρκεια, αποθήκευση, μετάδοση, διερεύνηση, ταξινόμηση, δικτύωση. Το αποτέλεσμα αυτών των πλεονεκτημάτων, είναι ότι η πληροφορία και η γνώση γίνονται εύκολα προσιτές στον καθένα και από οπουδήποτε. Ένας άνθρωπος με φορητό υπολογιστή και συνδεδεμένο κινητό τηλέφωνο, έχει στην διάθεσή του άπειρο πλήθος πληροφοριών, ακόμα κι αν βρίσκεται στην έρημο ή στη μέση του ωκεανού.
Με την ηλεκτρονική γραφή προχωρεί αποφασιστικά ο εκδημοκρατισμός της γνώσης. Χάρη στην τυπογραφία, η γνώση, που ήταν προνόμιο των ελαχίστων (ιερατείων), έγινε κτήμα των πολλών. Με την ηλεκτρονική επανάσταση γίνεται κτήμα όλων. Κάθε δικτυωμένος χρήστης υπολογιστή είναι δυνητικά κάτοχος του συνόλου των ανθρωπίνων γνώσεων.
Όλα αυτά δε σημαίνουν ότι - όπως γράφουν μερικές Κασσάνδρες - το κλασικό βιβλίο θα εξα-φανιστεί και ο κόσμος θα πάψει να διαβάζει. Όπως η φωτογραφία δεν εκτόπισε την ζωγραφική, ο κινηματογράφος το θέατρο και η τηλεόραση τον κινηματογράφο, έτσι και το ηλεκτρονικό βιβλίο δε θα εκτοπίσει το κλασικό προϊόν της τυπογραφίας. Θα συνυπάρχει δίπλα του, με διακριτό ρόλο. Και αν μάλιστα δούμε τι συνέβη στις άλλες τέχνες, μάλλον θα υπάρξει άνθιση του παραδοσιακού βιβλίου και όχι μαρασμός. Είναι σίγουρο ότι σε μία κατηγορία βιβλίων θα κυριαρχήσει η ηλεκτρονική μορφή. Πρόκειται για τα βιβλία αναφοράς: εγκυκλοπαίδειες, λεξικά, αρχεία, ιστορίες, corpus στοιχείων, κλπ. Εκεί, ο μικρός όγκος και οι πολλαπλές δυνατότητες γρήγορης ανεύρεσης, μαζί με τον πλούτο της τεκμηρίωσης, θα παίξουν αποφασιστικό ρόλο. Ποιος θα ήθελε να φορτωθεί τους σαράντα τόμους της Encyclopedia Britannica, όταν μπορεί να έχει όλα της περιεχόμενα σε ένα δισκάκι - εμπλουτισμένα με ένα σωρό οπτικοακουστικά παραδείγματα που δεν υπάρχουν στην τυπογραφική της μορφή;
Φυσικά το ηλεκτρονικό κείμενο θα αλλάξει και τις συνήθειες ανάγνωσης. Ιδιαίτερα η δυνατότητα του Υπερκειμένου, που διασυνδέει όλα τα γνωστικά περιεχόμενα, θα οδηγήσει σε μία νέα σχέση του αναγνώστη με το κείμενο. Ακριβώς - τα ηλεκτρονικά κείμενα, με τη δυνατότητα του υπερκειμένου και των συνδέσμων μετατρέπουν τον αναγνώστη από παθητικό δέκτη, σε ενεργό διαμορφωτή του υλικού.
Επίλογος:
Η πληροφορική επανάσταση αλλάζει τη ζωή μας τόσο ριζικά όσο καμία άλλη στην ιστορία του ανθρώπου. Όπως συμβαίνει συνήθως, είναι δύσκολο γι’ αυτούς που ζούνε μέσα στην αλλαγή να αποτιμήσουν την έκταση και το βάθος της - όμως, το ότι όλα μεταβάλλονται είναι σαφέστατο. Πουθενά ίσως η αλ-λαγή δεν είναι τόσο έντονη όσο στο χώρο της επικοινωνίας - και ας μην ξεχνάμε πως το βιβλίο είναι και αυτό ένα μέσο επικοινωνίας και μάλιστα το πρώτο μαζικό.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου