Περί πείρας και μπίρας
Έχετε πιει ξεθυμασμένο αναψυκτικό; Χωρίς το ανθρακικό που το κάνει να σπιθίζει και του δίνει γεύση; Έτσι μου φαίνονται κάποιες πολυχρησιμοποιημένες πρακτικές και μερικά χιλιοφορεμένα συνθήματα. Ξεθυ-μασμένα, χωρίς σπίρτο, ξεκομμένα από την πραγματικότητα. Η μηχανική τους επανάληψη κατέστρεψε κάθε ζωτική φλόγα και τα έκανε αμορτισέρ παλιωμένα, που αδυνατούν ν' απορροφήσουν τους κραδασμούς της πραγματικότητας. Ο τόπος μας διατελεί εν συγχύσει, με αποτέλεσμα τα παρωχημένα του ανακλαστικά, τ' αμορτισέρ που έλεγα πιο πάνω, να μην ξεχωρίζουν το προοδευτικό από το συντηρητικό και το καινούργιο από το βαρετά πεπαλαιωμένο. Η Παιδεία έχει, πάντα είχε, τα χάλια της.
Είναι, όμως, προοδευτική λύση η κατάληψη, η απώλεια των μαθημάτων, η ακυρωμένη από την κατάχρηση «επαναστατικότητα» που πάει τη χώρα πολύ πίσω; Πού είναι η νεανική ορμή που θα βρει νέους τρόπους και αντίστασης και διαμαρτυρίας, έτσι ώστε συγχρόνως να ενοχλεί την εφησυχασμένη εξουσία, αλλά και να μη χάνει πολύτιμες ώρες τόσο παιδείας όσο και ηδονής που προέρχεται από τη μόρφωση; Όσο κακό και δυσλειτουργικό είναι ένα σχολείο, είναι απείρως καλύτερο από ένα σχολείο κλειστό, με 5-6 πιτσιρίκους στην είσοδο, δίκην μπάτσων, να περιφρουρούν με αλυσίδες τα «δημοκρατικά δικαιώματά» τους.
Η άγνοια, η κατάχρηση θεσμών και η έλλειψη εκπαίδευσης δημιουργούν πολίτες εύκολα χειραγωγήσιμους από εκείνα τα συμφέροντα που πάντα διέθεταν υπέρτερη γνώση. Και η γνώση αποτελεί μορφή εξουσίας, με ταξικό πρόσημο. Φωνάζουν οι πιτσιρίκοι των Γυμνασίων, άτσαλα κανοναρχημένοι από τους κομματικούς μπαμπάδες τους, ότι κάνουν κατάληψη για το άρθρο 16, δηλαδή μια ιστορία που τελείωσε πέρυσι! Και η υπό-λοιπη κοινωνία, γονείς, δάσκαλοι, Πολιτεία, τούς καμαρώνει στον δίκαιο αγώνα τους, της ηλιθιότητας και της αγραμματοσύνης. Της ήσσονος προσπάθειας και του δημοκρατικού δικαιώματος της κοπάνας. Δεκαετίες τώρα οι καταλήψεις αρχίζουν γύρω στο Νοέμβρη με τις πανομοιότυπες πάντα δικαιολογίες, και τελειώνουν Χριστούγεννα, με τις διακοπές των γιορτών. Έκτακτα! Μόνοι μας βγάζουμε τα μάτια μας, από περίσσευμα ελευθερίας. Αυτοτύφλωση! Τι είναι προοδευτικό και τι όχι; Θα τρελαθώ εγώ, που έλεγε και ο Κεσσανλής.
ΥΓ. 1: Δεν είναι δυνατόν πάντα η Αριστερά να πριμοδοτεί στην άρνηση και ποτέ στη θέση. Δεν είναι δυνατόν η αγωνιστικότητα να εξαντλείται στη γυμναστική, θεσμική πια, των ετήσιων καταλήψεων και των εβδομα-διαίων συλλαλητηρίων, που ωθούν την κοινωνία στην παράκρουση και τους γονείς σε απελπισία. Δεν μπορεί πιτσιρίκια του Γυμνασίου να βολτάρουν στη λιακάδα χωρίς σκοπό το πρωί, επειδή «ψήφισαν» κατάληψη. Κι έπειτα να πηγαίνουν στα ιδιαίτερα ή στα φροντιστήρια! Έσχατη συνέπεια αυτής της αλλοφροσύνης είναι οι γονείς να παίρνουν τα παιδιά τους απ' τα δημόσια και να τα γράφουν στα ιδιωτικά σχολειά, επειδή εκεί του-λάχιστον γίνονται μαθήματα. [Το έκανα κι εγώ πριν από 14 (!) χρόνια.] Ο θρίαμβος της επανάστασης!
(Μάνος Στεφανίδης, εφημ. ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, 10/11/07)
Τρώμε τις σάρκες μας
Ένας Αμερικανός αξιωματικός στον πόλεμο του Βιετνάμ έκανε το ακόλουθο διαστροφικό σχόλιο, μετά την πρωτοφανή αγριότητα των ανδρών του για την κατάληψη ενός χωριού: «Προκειμένου να σώσουμε το χωριό, έπρεπε να το καταστρέψουμε». Παρατηρώντας για μια ακόμη χρονιά τις εθιμοτυπικές, πλέον, κατα-λήψεις των γυμνασίων και λυκείων της χώρας, οδηγείται κανείς σε παρόμοιο συμπέρασμα: για να σώσουν υποτίθεται τη δημόσια εκπαίδευση, οι καταληψίες πρέπει να την καταστρέψουν! Η αυτοκαταστροφική μανία που χαρακτηρίζει όλο και περισσότερο τη σημερινή Ελλάδα, βρίσκει την πιο πλήρη έκφρασή της στη δημόσια εκπαίδευση: κλειδωμένα σχολεία, κατεστραμμένα θρανία, σκουπίδια, ιδεολογικός αφιονισμός, διαπληκτιζόμε-νοι γονείς. Και μη χειρότερα!
Σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, η καινούργια σχολική χρονιά εγκαινιάζεται με μαθήματα, στην Ελλάδα με καταλήψεις. Σε όλες τις ανεπτυγμένες χώρες συζητούν τρόπους να καταστήσουν τα σχολεία πιο αποτελε-σματικούς χώρους μάθησης, στην Ελλάδα το πιο πιεστικό αίτημα είναι, ναι, να ανοίξουν τα σχολεία! Σε όλες τις χώρες της Ε.Ε. ενισχύεται ποικιλοτρόπως η δημόσια εκπαίδευση, στην Ελλάδα καταρρέει. Αν το Διαδί-κτυο είναι το σύμβολο της εκπαίδευσης στη δικτυακή κοινωνία, στην Ελλάδα είναι το λουκέτο! Απελπισία!
Καταλαμβάνουν τα σχολεία, λένε, για να διαμαρτυρηθούν, μεταξύ άλλων, για τις ελλείψεις σε σχολικά βι-βλία και τα κενά σε καθηγητές. Τα προβλήματα αυτά είναι όντως υπαρκτά. Είναι απαράδεκτο για μια σύγ-χρονη χώρα να μην μπορεί να στείλει εγκαίρως βιβλία και καθηγητές σε σχολεία. Δεν χρειάζεται κάτι πε-ρισσότερο από βασικές ικανότητες project management, τις οποίες εδώ και μερικές δεκαετίες το υπουρ-γείο Παιδείας των αποσπασμένων καθηγητών-υπαλλήλων προφανώς δεν διαθέτει, και κανένας υπουργός δεν φρόντισε να τις αποκτήσει. Η παιδεία για τους υπουργούς Παιδείας μάλλον είναι «αγγαρεία», για να θυ-μηθούμε έναν φαιδρό πρώην υπουργό.
Προσέξτε όμως τη διαστροφή: οι καταληψίες εμποδίζουν τη μάθηση γιατί η διαδικασία της μάθησης έχει κενά! Είναι σαν να εκδικείσαι τον γιατρό σου για κάποιες ελλιπείς συμβουλές του στο παρελθόν, καπνίζοντας περισσότερο! Υπάρχει μέθοδος στην τρέλα, όμως, η διαστροφή εξηγείται. Οι μαθητές γνωρίζουν ότι τα δη-μόσια σχολεία δεν εκπαιδεύουν, τη δουλειά την κάνουν τα φροντιστήρια. Όταν μια ιδεοληπτική μειονότητα καταλαμβάνει ένα σχολείο, δεν επισύρει απαραίτητα την οργή των συμμαθητών τους, αφού δεν νιώθουν ότι στερούνται κάτι πολύτιμο. Το δημόσιο σχολείο έχει πάψει να συνιστά αποτελεσματική κοινότητα μάθησης. Είναι πολλοί οι λόγοι που παρήγαγαν αυτό το αποτέλεσμα.
Στην Ελλάδα οι δημόσιες δαπάνες για την εκπαίδευση είναι οι μικρότερες στην Ε.Ε. ως ποσοστό του ΑΕΠ (3,5%, όταν ο μέσος όρος είναι 5,2% και στις σκανδιναβικές χώρες πάνω από 7%). Αντιθέτως, οι ιδι-ωτικές δαπάνες γιγαντώθηκαν την τελευταία εικοσαετία: ενώ στις χώρες του ΟΟΣΑ οι ιδιωτικές δαπάνες για την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση αντιστοιχούν στο 10% του συνόλου των δαπανών, στην Ελλάδα είναι το 33%. Η πενία δημιουργεί κακές υποδομές, ιδιαίτερα σε κτίρια και εκπαιδευτικές πηγές, ό-πως είναι οι βιβλιοθήκες και οι τεχνολογίες πληροφορικής, οι οποίες, σε συνδυασμό με την έλλειψη αξιολό-γησης του εκπαιδευτικού έργου, την ελλιπή επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, την απειθαρχία των μαθητών και την ισχνή διοίκηση των σχολείων, παράγουν μια κουλτούρα μετριότητας και ένα αρνητικό μαθησιακό κλί-μα, το οποίο οδηγεί σε χαμηλές επιδόσεις. Δεν είναι διόλου τυχαίο ότι οι Έλληνες μαθητές κατατάσσονται στις τελευταίες θέσεις στα διάφορα τεστ του ΟΟΣΑ, ή ότι το 20% των μαθητών της Α΄ Γυμνασίου είναι λειτουργικά αναλφάβητοι.
Ένα αρνητικό μαθησιακό περιβάλλον απομειώνει το σχολείο, από κοινότητα γνώσης, σε έναν απλό μηχα-νισμό μετάδοσης πληροφοριών. Τα παραπλανημένα παιδιά των καταλήψεων δεν αντιλαμβάνονται ότι αυτό που πρωτίστως καταστρέφουν είναι η αυτονόητη εκπαιδευτική ρουτίνα, η λεπτή σχέση καθηγητή - μαθητή, η ευαίσθητη μαθησιακή κουλτούρα. Την εκπαιδευτική διαδικασία δεν την ξαναπιάνεις εκεί που την άφησες, όπως ένας αθλητής χάνει τη φόρμα του αν σταματήσει να προπονείται για ένα διάστημα. Η εκπαίδευση είναι άθλημα, όχι μηχανική λειτουργία. Στην εκπαίδευση δεν πραγματοποιείται απλή μεταφορά πληροφοριών αλλά μετοχή σε μια κοινότητα αξιών. Η εκπαίδευση απαιτεί κόπο, πειθαρχία και υπακοή, ακριβώς τα αντίθετα από αυτά που ξεφωνίζουν οι καταληψίες. Η φαντασία, μας θυμίζει ο Αϊνστάιν, απαιτεί ιδρώτα - ενεργοποιεί-ται σε εκείνους που μοχθούν και πειθαρχούν. Ρωτήστε την Κική Δημουλά και τον Θανάση Φωκά.
Η παθιασμένη αναζήτηση της αριστείας δεν συγκαταλέγεται στις συλλογικές μας αξίες: συμβιβαζόμαστε με τη μετριότητα, ανεχόμαστε την αθλιότητα, γυρίζουμε αδιάφορα την πλάτη στην αυτοκαταστροφική διαμαρ-τυρία. Ένα συλλογικό αγαθό μετατρέπεται σε ιδεολόγημα και απαξιώνεται από αυτούς που δήθεν το υπερα-σπίζονται. Την επόμενη φορά που θα ακούσετε έναν πολιτικό να αερολογεί για την «κοινωνία της γνώσης», φέρτε στο μυαλό σας τα λουκέτα της Γκράβας και θα 'χετε μια εικόνα της σημερινής Ελλάδας χωρίς ψιμυ-θιώσεις.
(Χ. Κ. Τσούκας, εφημ. Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 11-11-2007)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου