Εξετάσεις Ελλήνων του Εξωτερικού - Νεοελληνική Λογοτεχνία

Μαρία Πολυδούρη, Μόνο γιατί μ' αγάπησες

http://www.minedu.gov.gr/publications/docs2011/them_neoel_kat_c_omog_no_1109.pdf

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Α.

μελαγχολία: «στην άχαρη ζωή την ανεκπλήρωτη / μένα η ζωή πληρώθη»

ένταση συναισθημάτων: «δεν τραγουδώ παρά γιατί μ’ αγάπησες»:

εξομολογητική διάθεση: «Μόνο γιατί με κράτησες στα χέρια σου».

 Β1.

α. Ο έρωτας εξαγνίζει την ποιήτρια και καταξιώνει τη ζωή και την τέχνη της.

Ενδεικτικοί στίχοι:

«Μόνο γι’ αυτό είμαι ωραία σαν κρίνο ολάνοιχτο».

«περήφανα στολίστηκα το υπέρτατο /  της ύπαρξής μου στέμμα».

«στην άχαρη ζωή την ανεκπλήρωτη / μένα η ζωή πληρώθη».

«Μόνο γιατί μ’ αγάπησες γεννήθηκα»

«Μονάχα γιατί τόσο ωραία μ’ αγάπησες / έζησα…»

«Δεν τραγουδώ παρά γιατί μ’ αγάπησες».

 Το μοτίβο του θανάτου συναντάται στην τελευταία στροφή:

«που βασίλεψες»

«κι έτσι γλυκά πεθαίνω»

β. Τα δύο μοτίβα του έρωτα και του θανάτου συνυπάρχουν στην τελευταία στροφή.

«έζησα – βασίλεψες – γλυκά πεθαίνω»

«Έζησα»: Σκοπός της ζωής του ποιητικού υποκειμένου γίνεται να ομορφύνει τη δική του ζωή (όνειρα), να του προσφέρει με την αγάπη της στόχους και ιδανικά. Γίνεται απόλυτα δοτική και για άλλη μια φορά το «εγώ» νοηματοδοτείται μέσω του «εσύ».

«Βασίλεψες»: Η λέξη επεξηγεί τον δεύτερο στίχο («στα περασμένα χρόνια») και όλους τους παρελθοντικούς χρόνους των ρημάτων. Το αγαπημένο πρόσωπο δεν υπάρχει πιαž υπάρχει μόνο ο δικός της έρωτας γι’ αυτόν κι αυτό είναι που κρατά τη μνήμη του ζωντανή.

«Κι έτσι γλυκά πεθαίνω»: η φράση αποτυπώνει τη συνέπεια του «βασίλεψες» και σχετίζεται και με το νόημα του τελευταίου στίχου. Ο θάνατος του αγαπημένου προκαλεί και το δικό της αργό θάνατο που, ωστόσο, χαρακτηρίζεται «γλυκός», γιατί είναι η κατάληξη μιας ολοκληρωμένης και καταξιωμένης από τον έρωτα ζωής. Έτσι, τον αποδέχεται με γαλήνη και ανακούφιση, αφού η ποιότητα των συναισθημάτων που τους συνέδεσαν έδωσε αξία και περιεχόμενο τόσο στη ζωή όσο και στην τέχνη της.

Β2.

α. Η επανάληψη του πρώτου και του τελευταίου στίχου κάθε στροφής εξηγείται ως εξής:

1. ως προς το περιεχόμενο, υπογραμμίζει την ένταση των συναισθημάτων και τη μοναδικότητα του έρωτα που λειτουργούν ως οι βασικές αιτίες της βιολογικής και ποιητικής ύπαρξης.
2. ως προς τη δομή, προσδίδει μουσικότητα στον ήχο και ρυθμό στο ποίημα (ρεφρέν), ως απόρροια του νεοσυμβολισμού (ποίημα = τραγούδι).
3. εξασφαλίζει τη συνοχή, στηρίζοντας την ποιητική σύνθεση.

β. μεταφορά: «με την ψυχή στο βλέμμα»: τα μάτια γίνονται οι πύλες της ψυχήςž στο βλέμμα του ερωτευμένου αντανακλώνται τα συναισθήματά του.

παρομοίωση: «ωραία σαν κρίνο ολάνοιχτο»: υπογραμμίζει τον εξαγνισμό της ποιήτριας και το ότι η ζωή της γεμίζει νόημα και κάλλος (εσωτερικό και εξωτερικό).

Γ. Στην τέταρτη στροφή τονίζεται η σχέση ζωής και έρωτα. Ως αιτίες της θλίψης και μελαγχολίας της ποιήτριας μπορούμε να θεωρήσουμε την άχαρη και άσκοπη ζωή της, αφού πια μόνο οι αναμνήσεις του έρωτα της μένουν, την απώλεια του αγαπημένου συντρόφου της, αλλά και τον δικό της επικείμενο θάνατο.  Θεωρεί ότι χάρη στην αγάπη ξαναγεννήθηκε, η ζωή της έπαψε να είναι πεζή κι ανούσια. Μάλιστα, τονίζει ότι γεννήθηκε για να αγαπηθεί από τον καλό της. Καλύτερα: γεννήθηκε από τη στιγμή που την αγάπησε («Μονάχα γιατί μ’ αγάπησες γεννήθηκα»). Χαρακτηριστική είναι η τριπλή επανάληψη της λέξης «ζωή» και το αντιθετικό παιχνίδι των λέξεων «ανεκπλήρωτη – πληρώθη», που ενισχύει την πεποίθηση της ποιήτριας πως η γέννηση και η ζωή της θα ήταν ανούσιες, αν εκείνος δεν της προσέφερε την αγάπη του.

 Δ.

• Και τα δύο ποιήματα αναφέρονται στην καταλυτική δύναμη της αγάπης στη ζωή των ποιητικών υποκειμένων.
• Μοιάζουν με εξομολόγηση και σα να απευθύνονται στον/στην αγαπημένο/η.
• Κοινή η χρήση του α’ και β’ ενικού προσώπου.
• Ο έρωτας συνδέεται τόσο με τη ζωή όσο και με το θάνατο («κι έτσι γλυκά πεθαίνω», «κάλλιο να μη ζήσω»).
• Η αγάπη λειτουργεί εξαγνιστικά και μεταμορφωτικά («σαν κρίνο», «τη ζωή τη βλέπω σάμπως μέσ’ από ‘να μαγικό γυαλί»).
• Η αγάπη καταξιώνει την ύπαρξη («στολίστηκα το υπέρτατο της ύπαρξής μου στέμμα», «άνοιξαν κλεισμένες πύλες»).
• Μέσα από την αγάπη δικαιώνεται η ζωή («Μονάχα γιατί τόσο ωραία μ’ αγάπησες έζησα», «όλα αλλάξαν όψη απ’ το φως που εντός μου σκόρπισε η χαρά»).
• Και τα δύο ποιητικά υποκείμενα δηλώνουν πως (ανα)γεννήθηκαν, από τη στιγμή που αγαπήθηκαν («γι’ αυτό η ζωή μου εδόθη», «τώρα με φτερώνει μια καινούργια νιότη που δεν είχα ζήσει»).
• Επισήμανση: Ο Ουράνης στις δύο πρώτες στροφές εκφράζει αμφιβολία αν η αγάπη του θα διαρκέσει μέχρι το τέλος, κάτι που δεν συναντάται στην Πολυδούρη που είναι απολύτως βέβαιη για τα συναισθήματά της.