Ιωάννης Πολέμης, Μισεμός (Τράπεζα Θεμάτων Α' Λυκείου)

Ιωάννης Πολέμης,  Μισεμός Θέμα: 0_595

Ποίημα που ανήκει στην παραδοσιακή ποίηση. [Στην παραδοσιακή ποίηση το ποίημα ξεκινά από μια «ιδέα» που γίνεται «μύθος ή ιστορία», κατοχυρώνεται από ένα «λεξιλόγιο» και χρωματίζεται από έναν «μουσικό τόνο»]

Μισεύεις για την ξενητειά και μένω μοναχή μου· σύρε παιδί μου στο καλό και σύρε στην ευχή μου! Τριανταφυλλένια η στράτα σου, κρινοσπαρμέν’ οι δρόμοι, για χάρη σου ν’ ανθοβολούν και τα λιθάρια ακόμη. τα δάκρυά μου να γενούν διαμάντια σ’ ό,τι αγγίσης και το ποτήρι της χαράς ποτέ να μη στραγγίσης, να πίνης και να ξεδιψάς και να ‘ναι αυτό γεμάτο σαν νάν’ η βρύση από ψηλά κι αυτό νάν’ αποκάτω. Εκεί παιδί μου που θα πας, στα μακρινά στα ξένα δίχτυα πολλά και ξόβεργες θα στήσουνε για σένα· η ελπίδα με τους πόθους της, το βιός με τα παλάτια κι η ξεγελάστρα η ομορφιά με τα γλυκά τα μάτια. Η ελπίδα η αχαλίνωτη ξεχνά τα περασμένα και θα ξεχάσης κάποτε μαζί μ’ αυτά και μένα· το βιός μες στα παλάτια του την περηφάνια κρύβει και θα ντραπής για το φτωχό, το πατρικό καλύβι· κ’ η ξεγελάστρα η ομορφιά μ’ ένα φιλί στο στόμα κάνει το νιό ν’ απαρνηθή και την πατρίδα ακόμα. Παιδί μου αν τη μητέρα σου πάψης να τη θυμάσαι, με δίχως βαρυγκόμηση συγχωρεμένος νάσαι· κι αν το φτωχό καλύβι μας ντροπή σου φέρνει ως τόσο και πάλι θα ’μαι πρόθυμη συγχώρεση να δώσω· μ’ αν την πατρίδα απαρνηθής που τη λατρεύουμε όλοι, ναν η ζωή σου όπου κι αν πας αγκάθια και τριβόλοι.

1) Ο στίχος είναι έμμετρος: - ιαμβικός 15σύλλαβος, με τομή στην 8η συλλαβή, παροξύτονος - ζευγαρωτή ομοιοκαταληξία, παροξύτονη. 2) Είναι χωρισμένο σε στροφές (άνισες μεταξύ τους). 3) Ο τίτλος είναι νοηματικά ενεργός και προϊδεαστικός για το θέμα του ποιήματος. 4) Το θέμα είναι ευκρινές: η ξενιτιά και οι νουθεσίες της μάνας. 5) Υπάρχει λογικός ειρμός και λογική σύνδεση νοημάτων (το ποίημα ξεκινά με τις ευχές της μάνας στην α’ στροφή, συνεχίζει με τους πειρασμούς που θα συναντήσει ο νέος στα ξένα στη β’ στροφή και κλείνει με την ευχή-κατάρα αν απαρνηθεί την πατρίδα του, στη γ’ στροφή). 6) Η στίξη είναι κανονική (συντακτική). 7) Δεν παρατηρείται το φαινόμενο του διασκελισμού. 8) Υπάρχει λυρισμός («μοναχή μου») και μουσικότητα (ο στίχος είναι μελωδικός). 9) Το λεξιλόγιο είναι προσεγμένο και οι λέξεις ποιητικές («κρινοσπαρμένοι», «τριανταφυλλένια», «ανθοβολούν», «ξεγελάστρα») 10) Παρατηρείται εκφραστική σαφήνεια και πληρότητα (οι λέξεις δεν αποσυνδέονται από το νόημά της ούτε υπάρχουν υπαινιγμοί και «σκοτεινά», δυσνόητα σημεία). 11) Ο συμβολισμός είναι αβίαστος (τα «δίχτυα» και οι «ξόβεργες» παραπέμπουν στους πειρασμούς που θα συναντήσει ο νέος στα ξένα).