Όλες σχεδόν
οι συστηματικές ενέργειες του ανθρώπου διέρχονται από τρεις φάσεις: τον
προγραμματισμό, την εκτέλεση ή υλοποίηση του προγράμματος και την αξιολόγηση του
αποτελέσματος που επιτυγχάνεται. Αλλά και στις ενέργειες της καθημερινής μας
ζωής οι παραπάνω φάσεις ενυπάρχουν, σχεδόν, πάντοτε, κατά τρόπο πολύ σχηματικό,
αν και δεν είναι συχνά εμφανείς λόγω της ταχύτητας με την οποία επιτελούνται.
Ειδικότερα, αξιολόγηση, σύμφωνα με την ετυμολογία της λέξης, σημαίνει
απόδοση ορισμένης αξίας σε κάποιο πρόσωπο, αντικείμενο, πράγμα ή κατάσταση. Ο
όρος «αξία» στην προκειμένη περίπτωση έχει περισσότερο πρακτική και λιγότερο
φιλοσοφική ή ηθική έννοια. Αναφέρεται συνήθως: (α) στην απόδοση μιας ιδιότητας,
θετικής ή αρνητικής, σε ό,τι αξιολογείται, (β) στο αποτέλεσμα της σύγκρισης
κάποιου πράγματος με κάποιο άλλο ομοειδές και (γ) στον βαθμό επίτευξης
ορισμένου σκοπού.
Εκτός από τον έλεγχο του τελικού αποτελέσματος, συχνά η αξιολόγηση
χρησιμοποιείται και για τον έλεγχο της καταλληλότητας των μέσων και μεθόδων που
πρόκειται να χρησιμοποιηθούν στα πλαίσια συγκεκριμένου προγράμματος, πριν ακόμη
αρχίσει η συστηματική εφαρμογή του, με σκοπό να επιλεγούν τα καταλληλότερα μέσα
και η αποτελεσματικότερη μέθοδος. Άλλοτε, πάλι, γίνεται σταδιακός
έλεγχος της εφαρμογής του προγράμματος, κατά τη διάρκεια της εξέλιξής του, με
σκοπό να επισημανθούν πιθανές αδυναμίες, ελλείψεις ή ατέλειες και να γίνουν οι
απαραίτητες τροποποιήσεις και αλλαγές. Σε τελική ανάλυση, η αξιολόγηση αποτελεί
μια διαδικασία συλλογής πληροφοριών σε διάφορες φάσεις της εκτέλεσης ενός προγράμματος,
με βάση τις οποίες λαμβάνονται ή τροποποιούνται κάποιες αποφάσεις.
Για να έχουν εγκυρότητα και αξιοπιστία οι πληροφορίες αυτές, πρέπει να
έχουν συλλεγεί κατά τρόπο, ο οποίος να εγγυάται τις παραπάνω ιδιότητές τους.
Για τον λόγο αυτό, η αξιολόγηση προϋποθέτει συνήθως μετρήσεις που έχουν
γίνει με επιστημονικά επιλεγμένη μέθοδο, η οποία εφαρμόζεται κατά τρόπο ενιαίο
σε όλες τις περιπτώσεις. Με τον όρο «μέτρηση» εννοούμε την ποσοτική έκφραση του
μεγέθους ή της συχνότητας εμφάνισης διάφορων χαρακτηριστικών πραγμάτων,
ανθρώπων ή καταστάσεων, που είναι δυνατό να παρατηρηθούν αντικειμενικά και που
θεωρούνται ότι αντιπροσωπεύουν αυτό που επιθυμούμε να αξιολογήσουμε.
Αξιολόγηση, λοιπόν, και μέτρηση είναι δύο έννοιες αλληλένδετες
αλλά όχι ταυτόσημες. Η μέτρηση προηγείται, συνήθως, της αξιολόγησης. Είναι
επιστημονική ως προς τη φύση της και, σε πολλές περιπτώσεις, μπορεί να γίνει με
μεγάλη ακρίβεια, ενώ η αξιολόγηση εμπεριέχει σε μεγαλύτερο βαθμό το στοιχείο
της προσωπικής κρίσης. Συχνά η αξιολόγηση δεν είναι τίποτε άλλο παρά η ποιοτική
έκφραση των συγκρίσεων των ποσοτικών αποτελεσμάτων των μετρήσεων.
Στον χώρο, βέβαια, των
πνευματικών προσπαθειών του ανθρώπου και των ψυχικών φαινομένων, οι αυστηρές
μετρήσεις όχι μόνο δεν είναι δυνατές πάντοτε, αλλά και αδυνατούν να εκφράσουν
με πληρότητα αυτό το οποίο μετρούν. Γι’ αυτό η αξιολόγηση στις
περιπτώσεις αυτές δεν στηρίζεται μόνο στα αποτελέσματα των μετρήσεων, αλλά
συνεκτιμούνται, όπου είναι δυνατό, και άλλα στοιχεία και παρατηρήσεις, που
έχουν γίνει με περιγραφικό συνήθως τρόπο. Ορισμένοι, μάλιστα, συγγραφείς
προτιμούν τον όρο «εκτίμηση» αντί του όρου «μέτρηση», υπονοώντας έναν κατά
προσέγγιση υπολογισμό.
(απόσπασμα από την
Παιδαγωγική – Ψυχολογική Εγκυκλοπαίδεια)
θέματα
Α. Να γράψετε
την περίληψη του κειμένου (120 λέξεις).
Β1. «Στον
χώρο, βέβαια, των πνευματικών προσπαθειών του ανθρώπου και των ψυχικών φαινομένων,
οι αυστηρές μετρήσεις όχι μόνο δεν είναι δυνατές πάντοτε, αλλά και αδυνατούν να
εκφράσουν με πληρότητα αυτό το οποίο μετρούν»: Να αναπτύξετε σε μία
παράγραφο το περιεχόμενο του αποσπάσματος.
Β2. α. Ποια τα
συστατικά της διαίρεσης με την οποία αναπτύσσεται η 1η §;
β. Με ποια συλλογιστική πορεία οργανώνεται το υλικό της 3ης
§;
Β3. α. Ποια τα
δομικά στοιχεία και ο τρόπος ανάπτυξης της 5ης §;
β. Να
αναφέρετε τρία γνωρίσματα του επιστημονικού λόγου που συναντώνται στο κείμενο,
καθώς και ένα παράδειγμα για το καθένα.
Β4. Ποια
σύνταξη ακολουθούν οι παρακάτω προτάσεις; Να τις ξαναγράψετε με την αντίθετη
σύνταξη:
- Συχνά η αξιολόγηση
χρησιμοποιείται και για τον έλεγχο της καταλληλότητας των μέσων …
- Ορισμένοι συγγραφείς προτιμούν
τον όρο «εκτίμηση» αντί του όρου «μέτρηση».
Β5. α. Τι δηλώνουν οι διαρθρωτικές λέξεις
του κειμένου: βέβαια, πάλι, συνήθως,
λοιπόν, μάλιστα.
β. Να γράψετε
από ένα αντώνυμο των λέξεων: πιθανές,
εμφανείς, αδυναμίες, συνήθως, αυστηρές.
Γ. Ενώ συχνά όλοι μας ασκούμε κριτική σε
πρόσωπα και καταστάσεις, με στόχο την αξιολόγησή τους, σπάνια δεχόμαστε την κριτική
των άλλων και ακόμα πιο σπάνια κάνουμε οι ίδιοι αυτοκριτική. Σε ένα άρθρο για
το ιστολόγιο του σχολείου σας, εξετάζετε τη σημασία της αυτοκριτικής καθώς και
τους τρόπους με τους οποίους θα οδηγηθεί το άτομο στην αυτοκριτική, ξεπερνώντας
τα εμπόδια που αναστέλλουν την άσκησή της.
στοιχεία για το θέμα: εδώ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου