"Η ποίηση είναι τα δαχτυλικά μας αποτυπώματα"

Φόρος τιμής σε έναν εξέχοντα εκπρόσωπο της Α' μεταπολεμικής γενιάς ποιητών, τον Έκτορα Κακναβάτο, που πέθανε χθες σε ηλικία 90 ετών.

Ο ποιητής Εκτωρ Κακναβάτος (ψευδώνυμο του Γιώργου Κοντογιώργη) διανύει αισίως την ένατη δεκαετία της ζωής του, δημιουργώντας πρωτότυπο και πρωτογενές έργο, χωρίς, λόγω ηλικίας, να έχει κουραστεί

Ένα «μαμούνι» δημιουργικότητας, το οποίο δεν έπαψε ποτέ να συνομιλεί με το κίνημα του υπερρεαλισμού, ιδιαιτέρως στη μεγάλη του ωριμότητα.

Τι είναι το βιβλίο του, οι «Υψικαμινίζουσες νεοπλασίες» του, παρά ένας φόρος τιμής στον εισηγητή του κινήματος στην ελληνική λογοτεχνική γεωγραφία, τον Ανδρέα Εμπειρίκο. «Εξομολογούμαι πως η παρέμβασή μου, μακριά από το να κλέψει την παράσταση (άπαγε), είναι μία κίνηση, απάντηση ή ανταπόκριση στην προτροπή του ποιητή μας "πάρε τη λέξι μου· δώσε μου το χέρι σου", μ' ένα χέρι που βάλθηκε να "μιλήσει" στα κλαδιά της δικιάς του diction και με τους τρόπους του, a la maniere de Εμπειρίκος».

Το εμπειρίκειο κλαδί του Εκτορα Κακναβάτου συγκεντρώνεται σ' έναν δεμένο τόμο, όπου περιέχεται η ποιητική παραγωγή του μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του '80. Είναι μια εστετίστικη έκδοση, με σεβασμό στην κλασική τυπογραφία, από την «Αγρα» του Σταύρου Πετσόπουλου: «Ποιήματα 1943 - 1987». Σ' αυτήν περιλαμβάνονται οι συλλογές: «Fuga» (1943), «Διασπορά» (1961), «Η κλίμακα του λίθου» (1977), «Τετραψήφιο» (1971), «Τετραψήφιο με την έβδομη χορδή» (1972), «Διήγηση» (1974), «Οδός Λαιστρυγόνων» (1978), «Τα μαχαίρια της Κίρκης» (1981), «Ανάστιξη του θρύλου για τα νεφρά της πολιτείας» (1981), «In Perpetuum» (1983), «Κιβώτιο Ταχυτήτων» (1987).

«Πριν απ' ό,τι άλλο, ο ποιητικός λόγος ρευματοδοτεί πυρήνες συναισθημάτων που είναι φορείς δόνησης της ψυχονοητικής μας στρωμάτωσης. Της οποίας ο χάρτης είναι τόσο ατομικός, τόσο ιδιωτικός, όσο είναι τέτοια τα δακτυλικά μας αποτυπώματα», περιέγραφε τον ρόλο της ποίησης, όταν χρειάστηκε να μιλήσει δημόσια για τον Ανδρέα Εμπειρίκο.

Το προβάδισμα στο διάβασμα ενός ποιήματος έχει, κατά τον Εκτορα Κακναβάτο, ο μόνος και μοναχικός «προσευχόμενος» αναγνώστης μπροστά στις εικόνες της ποίησης, χωρίς την ανάγκη των μεσολαβητών: «Στο ιδιωτικό διάβασμα του ποιήματος (πέρα δηλαδή από το κλίμα που εγκαθιστούν οι επιστημονικές αναλύσεις φιλολόγων, γλωσσολόγων και των ελεύθερων τυφεκιοφόρων του κριτικού λόγου, φθεγγομένου κηνσοριστί από πόστα απυρόβλητα) ίσως να βοηθούσε ένα υποτυπώδες μοντέλο, που αποπειράται να παραστήσει στον αναγνώστη τη φυσιολογία του ερεθίσματος, έτσι που η επικαρπία από αυτόν τον λόγο να μην του προσφέρεται σαν είδος σε συσκευασίες άλλων χειρών, αλλά να είναι συγκομιδή από προσωπικό του τρύγο».

Τα «σταφύλια» του ποιητή παρέμειναν «ζουμερά» και την τελευταία εικοσαετία, στην οποία ακούγεται έντονη στην ποίησή του η μουσική της φυσικής και των μαθηματικών. Εδώ, ο «παγερός» λυρισμός του Πολ Βαλερί και η «αποστασιοποιημένη» γλώσσα του Τσέχου ποιητή και μικροβιολόγου Μίροσλαβ Χόλουμπ στέκονται συμπαραστάτες του σ' ένα ταξίδι προς το χάος, εκεί όπου οι λέξεις ξεπερνούν το νόημά τους υπέρ του ήχου τους. Καθόλου μακριά από το credo του «ότι η γλωσσική επιφάνεια του ποιητικού γεγονότος είναι ένα πλέγμα από κυψέλες εκπομπής ηχοσημάτων».

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, 2/8/2010

Φωνή μου ράτσα υψικαμίνου

Πρώτον: σε θέλουνε ακίνδυνη και να ξεχνάς

κι ύστερα καλή μ'αυτούς φιλεναδίτσα

τρυφερή

υποσχετική

οι αχρείοι.

Φωνή μου ράτσα υψικαμίνου από πλευρό

ανοικτό του αίλουρου, της ανηφόρας

απ'τα εννιά σκοινιά του βούρδουλα

κι ο ήλιος φίδι μες στο σύρμα .

Μην ξεχάσης φτύσ' τους .

Άς περιμένουν να σε σβήσω με νερό

ή κατά τες συνταγές αρχαίων Ελληνοσύρων

ας περιμένουν οι αχρείοι