Η κοινωνία των πολιτών σε δράση
Τα τελευταία χρόνια το φαινόµενο του οργανωµένου εθελοντισµού απέκτησε στον ελληνικό χώρο νέες και πρωτότυπες ποιοτικές και ποσοτικές διαστάσεις που υπερβαίνουν τις παλαιές εµπειρίες της παραδοσιακής φιλανθρωπίας. Η οργανωµένη εθελοντική δράση τείνει να καταστεί µια σηµαντική συνιστώσα της "κοινωνίας των πολιτών" ή πιο σωστά αποτελεί το πιο ορατό ίσως δείγµα ότι µια "κοινωνία των πολιτών" άξια του ονόµατός της, αρχίζει να οικοδοµείται και στη χώρα µας.
Μιλώντας εδώ για "κοινωνία των πολιτών" αναφερόµαστε σε όλη εκείνη τη σφαίρα των κοινωνικών σχέσεων που γεννώνται αυθόρµητα "από τα κάτω" ως προϊόν της ελευθερίας του συνεταιρίζεσθαι (στην ευρύτερή της εκδοχή, που περιλαµβάνει όχι µόνο την ίδρυση σωµατείων ή ενώσεων προσώπων που δεν έχουν νοµική προσωπικότητα, αλλά και τη σύσταση ιδρυµάτων), και σχηµατίζουν ένα κοινωνικό περιβάλλον στο οποίο κυριαρχεί η ιδέα τού "καλώς εννοούµενου συµφέροντος", δηλαδή η αξιολόγηση του προσωπικού συµφέροντος στο πλαίσιο ενός ευρύτερου κοινωνικού συµφέροντος.
Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του οργανωµένου εθελοντισµού, που τον καθιστά ένα εξειδικευµένο υποσύστηµα της "κοινωνίας των πολιτών", είναι ο αλτρουιστικός προορισµός των αποτελεσµάτων της δραστηριότητάς του και ιδίως ο τρόπος πραγµάτωσής τους, ο οποίος βασίζεται στην εκτέλεση προγραµµάτων εθελοντικής εργασίας.
Τα πεδία παρέµβασης των εθελοντικών οργανώσεων είναι πολλαπλά και διαφορετικά µεταξύ τους, αρκετές δε από τις οργανώσεις αυτές δραστηριοποιούνται ταυτόχρονα σε περισσότερα πεδία. Υπάρχουν, ίσως, "πολλοί" εθελοντισµοί, ο καθένας µε τη δική του φυσιογνωµία, ταυτότητα και µέθοδο δράσης, κοινό χαρακτηριστικό όλων όµως είναι η συνδροµή τους στην πραγµατοποίηση θεµελιωδών δικαιωµάτων των πολιτών (Ελλήνων και αλλοδαπών), τα οποία για διαφόρους λόγους, νοµικούς ή πραγµατικούς, δε βρίσκουν επαρκή ή αποτελεσµατική ικανοποίηση ή απαιτούν για την προστασία και την προαγωγή τους την κινητοποίηση των εθελοντικών ενεργειών της κοινωνίας (χαρακτηριστικό παράδειγµα, το δικαίωµα στο περιβάλλον).
Ένα σηµαντικό µέρος του εθελοντισµού στον ελληνικό χώρο - αν και αναλογικά µικρότερο εν συγκρίσει προς άλλες ευρωπαϊκές χώρες - δραστηριοποιείται στον τοµέα των υπηρεσιών υγείας και κοινωνικής πρόνοιας, µε αντικείµενο κυρίως την παροχή κοινωνικών υπηρεσιών σε δοκιµαζόµενα πρόσωπα: ασθενείς και άτοµα τρίτης ηλικίας, άτοµα µε ειδικές ανάγκες, εγκαταλελειµµένα παιδιά, ανήλικοι και οικογένειες σε δυσκολίες, ανύπαντρες µητέρες, τοξικοεξαρτηµένοι, ψυχικά πάσχοντες, χρόνιοι ασθενείς, φυλακισµένοι και πρώην φυλακισµένοι, οροθετικοί και ασθενείς µε AIDS, ξένοι µετανάστες, Τσιγγάνοι, αλκοολικοί, άστεγοι, κ.λπ. Αυτή τη µορφή εθελοντισµού, που είναι περισσότερο προσανατολισµένη στην παροχή κοινωνικής φροντίδας σε πρόσωπα που βρίσκονται σε κατάσταση ανάγκης, θα µπορούσαµε να τη προσδιορίσουµε µε τον όρο "κοινωνικός εθελοντισµός".
Σηµαντική ανάπτυξη παρουσιάζει τα τελευταία χρόνια ο "περιβαλλοντικός εθελοντισµός", ο οποίος δραστηριοποιείται στον τοµέα της προστασίας του περιβάλλοντος, και ο "εθελοντισµός πολιτικής προστασίας" µε αιχµή την πρόληψη και κατάσβεση δασικών πυρκαγιών. Αρκετά διαδεδοµένη εµφανίζεται επίσης η παρουσία του "πολιτιστικού εθελοντισµού", µε επίκεντρο την παροχή πολιτιστικών υπηρεσιών και τη διάσωση της πολιτιστικής κληρονοµιάς, ενώ πιο πρόσφατα, σηµαντικό ενδιαφέρον παρατηρείται και για προγράµµατα "διεθνούς εθελοντισµού", που προωθούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση στο πλαίσιο των πολιτικών για τους νέους, όπως η ''Ευρωπαϊκή Εθελοντική Υπηρεσία", ή από µη κυβερνητικές οργανώσεις διεθνούς συνεργασίας και αλληλεγγύης µε αντικείµενο την παροχή ανθρωπιστικής, επισιτιστικής και αναπτυξιακής βοήθειας προς τις αναπτυσσόµενες χώρες ή τον άµαχο πληθυσµό εµπόλεµων χωρών.
Σε όλες τις προαναφερόµενες µορφές του ή και άλλες που δεν εντάσσονται στην ενδεικτική αυτή κατηγοριοποίηση - ο εθελοντισµός έχει ως αντικείµενο την πραγµατοποίηση θεµελιωδών ανθρωπίνων δικαιωµάτων που κατοχυρώνονται άµεσα ή έµµεσα στο ισχύον Σύνταγµα ή απολαµβάνουν διεθνούς προστασίας στον έναν ή τον άλλον βαθµό. Υπό την έννοια αυτή ο εθελοντισµός θα µπορούσε να χαρακτηρισθεί ως µια µορφή "κοινωνικής εγγύησης" των θεµελιωδών δικαιωμάτων, δηλαδή µιας εξωτερικής εγγύησης της νοµικής απoτελεσματικότητάς τους, επαφιέµενης στην αυτόνοµη πρωτοβουλία των πολιτών.
Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της εθελοντικής δράσης, νοούµενης ως "κοινωνικής εγγύησης" των θεµελιωδών δικαιωµάτων, είναι ότι αυτή προσανατολίζεται στα δικαιώµατα "τρίτων", ακόµη και αγνώστων (όπως συµβαίνει χαρακτηριστικά µε την εθελοντική αιµοδοσία) και δεν περιορίζεται απλώς στη διεκδίκηση αυτών των δικαιωµάτων, αλλά συµβάλλει στην πρακτική συγκεκριµενοποίησή τους, µε την παροχή υλικών ή ηθικών υπηρεσιών.
Η Πολιτεία αναγνώρισε πρόσφατα το "θεσµικό" ρόλο ορισµένων κατηγοριών εθελοντικών οργανώσεων που δραστηριοποιούνται στον τοµέα της Υγείας και Πρόνοιας και της Αναπτυξιακής Βοήθειας και Συνεργασίας. Παρόλ’ αυτά, αποµένουν πολλά ακόµη να γίνουν, για να εξασφαλιστεί στον εθελοντικό τοµέα το καλύτερο δυνατό νοµικό και φορολογικό πλαίσιο, προκειµένου αυτός να συµβάλει αποτελεσµατικά στην προώθηση κοινωφελών σκοπών.
Διασκευή, από τον ημερήσιο Τύπο
Θέματα:Α. Να συντάξετε την περίληψη (100-120 λέξεις) του κειμένου.
Β1. Να αναπτύξετε σε μία παράγραφο 80-100 λέξεων το περιεχόμενο του αποσπάσματος:
«ο εθελοντισµός θα µπορούσε να χαρακτηρισθεί ως µια µορφή "κοινωνικής εγγύησης" των θεµελιωδών δικαιωμάτων, δηλαδή µιας εξωτερικής εγγύησης της νοµικής απoτελεσμα-τικότητάς τους, επαφιέµενης στην αυτόνοµη πρωτοβουλία των πολιτών».
Β2. Να επισημάνετε τη δομή και τον τρόπο ανάπτυξης της τέταρτης παραγράφου: «Τα πεδία παρέμβασης … περιβάλλον».
Β3. Να γράψετε από έναν πλαγιότιτλο για τις παραγράφους 2 και 5.
Β4. Να γράψετε από ένα συνώνυμο για τις παρακάτω λέξεις: δείγμα, αλτρουιστικός, πεδία, φυσιογνωμία, συνδρομή.
Γ. Ο εθελοντισμός θεωρείται η νέα ριζοσπαστική θεώρηση για συμμετοχή στα κοινά, η ατομική συμβολή στον κοινωνικό περίγυρο και στο “πλανητικό χωριό”. Με βάση αυτή τη διαπίστωση, αφενός, να επισημάνετε τους λόγους που καθιστούν αναγκαία την εθελοντική δράση και, αφετέρου, να επιχειρηματολογήσετε για τη σπουδαιότητα και την προσφορά του εθελοντισμού σε προσωπικό και σε συλλογικό επίπεδο. Το κείμενό σας να έχει τη μορφή ομιλίας σε εκδήλωση που διοργανώνεται στο Δήμο της περιοχής σας.
ΟΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΡΙΤΗΡΙΟΥ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΒΙΒΛΙΟ "ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ - ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ" (εκδ. Πατάκης)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου