Πανελλαδικές Εξετάσεις ΕΠΑΛ (Ομάδα Β') - Νεοελληνική Γλώσσα 2014

Τα θέματα: εδώ

Ενδεικτικές απαντήσεις

Α. Το κείμενο επισημαίνει την επίταση του φαινομένου της νεανικής παραβατικότητας στην Ευρώπη. Η αύξηση της νεανικής εγκληματικότητας αποδίδεται τόσο στο προβληματικό οικογενειακό περιβάλλον που δεν προσφέρει ιδανικά στους νέους, στα οικονομικά και εργασιακά προβλήματα που ταλανίζουν τη νέα γενιά, όσο και στην κυριαρχία της κουλτούρας της βίας που διαχέεται από τα μέσα ενημέρωσης και τις βιομηχανίες όπλων. Γι’ αυτό, απαιτείται οι πολιτικοί να ασχοληθούν με το πρόβλημα χωρίς κομματική εκμετάλλευση και τα ΜΜΕ να μην ηρωοποιούν τη βία. Τελικά η λύση του προβλήματος δεν θα δοθεί με περισσότερη αστυνόμευση, αλλά εφόσον οι κοινωνικοί θεσμοί επιτελούν σωστά τον ρόλο τους.

Β1. Η υπερβολική έκθεση των παιδιών στην σκηνοθετημένη βία τα εθίζει σε βίαιες συμπεριφορές. Στην τηλεόραση, τον κινηματογράφο, στα βιντεοπαιχνίδια, στα τραγούδια, στις τηλεοπτικές εκπομπές δεν σταματούν να μιλούν για όπλα. Τα παιδιά εξοικειώνονται μ’ αυτήν, αλλοτριώνονται, μιμούνται ανάλογες συμπεριφορές, απευαισθητοποιούνται και ίσως στο μέλλον συμπεριφερθούν με παρόμοιο τρόπο. Γι’ αυτό χρέος όσων ασχολούνται με την ψυχαγωγία είναι να αντιμετωπίσουν με τη δέουσα παιδαγωγική ευθύνη το πρόβλημα της ποιοτικής διασκέδασης των παιδιών.

Β2. α. Η παράγραφος αναπτύσσεται με αιτιολόγηση. Αιτιολογείται («οφείλεται») το πρόβλημα και αποδίδεται σε μια σειρά παράγοντες.

β. Θ.Π.: «Ένα σημαντικό … των νέων».

Σχόλια: «Σε σημαντικό βαθμό … και την τηλεόραση».

Κατακλείδα: δεν έχει.

Β3. α.

σημαντικό ≠ ασήμαντο (ανούσιο)

απουσία ≠ παρουσία

ενήλικη ≠ ανήλικη

σταματήσει ≠ ξεκινήσει (συνεχίσει)

ανασφάλεια ≠ ασφάλεια

β.

πίστη = βεβαιότητα (πεποίθηση)

στόχους = επιδιώξεις (κατευθύνσεις)

αναφέρεται = λέγεται

μερίδιο = ποσοστό (μερίδα, κομμάτι, τμήμα, μέρος)

ερμηνεύσουν = αιτιολογήσουν

Β4. α.

- Αυτούσιο απόσπασμα από το περιοδικό Time.

- Έμφαση στη μεταφορική σημασία του όρου.

β. η βιομηχανία της ψυχαγωγίας (διογκούμενες ανισότητες)

Γ. [Μερικές προσωπικές σκέψεις επί του θέματος]

(τίτλος: "Η βία στα σχολεία μεγαλώνει")

α’ ερώτημα

Η σχολική βία αναφέρεται στην επιβολή της βούλησης ενός μέρους της εκπαιδευτικής διαδικασίας σε κάποιο άλλο και στην πρόκληση ζημιάς ή βλάβης. Οι μορφές της σχολικής βίας περιλαμβάνουν τη λεκτική, τη σωματική, την ψυχολογική, τη σεξουαλική βία και το βανδαλισμό. Η σχολική βία περιλαμβάνει και εγκληματικές ενέργειες σε ορισμένα κράτη, όπως για παράδειγμα στην Αμερική αλλά και σε κάποια στην Ευρώπη. Το «bullying» είναι ο όρος που χρησιμοποιείται για όλες τις βαθμίδες της σχολικής εκπαίδευσης από τους Βρετανούς, τους Ολλανδούς και τους Σκανδιναβούς. Υπάρχουν τρεις μορφές bullying: «Υπάρχει η σωματική βία, όπως σπρωξίματα και χτυπήματα. Υπάρχει η λεκτική βία όπου ένα παιδί κοροϊδεύει, γελοιοποιεί ή βρίζει κάποιο άλλο, και υπάρχει και η απομόνωση. Κάποια παρέα δεν αφήνει κάποιο παιδί να συμμετέχει στον κοινωνικό του χώρο και διασπείρει φήμες. Τα κορίτσια χρησιμοποιούν κυρίως την τρίτη μορφή. Τα αγόρια χρησιμοποιούν συνήθως τη δύναμη. Τα δύο μέλη, ο θύτης και το θύμα, έχουν τεράστια διαφορά στην ισχύ, η οποία μπορεί να είναι σωματική, ψυχολογική ή συναισθηματική.

β’ ερώτημα

Μπροστά σε αυτή την πραγματικότητα το σχολείο δεν πρέπει να μείνει αδρανές. Το σύγχρονο δημοκρατικό σχολείο πρέπει να εμβαθύνει στον πυρήνα της παιδαγωγικής, να στηρίζεται σ’ ένα ανθρώπινο σύστημα αξιών και να διαμορφώνει δημοκρατικούς πολίτες που θα αγωνίζονται κατά της αδικίας και της ανισότητας.

Προαγωγή της ψυχικής και κοινωνικής υγείας

Η προαγωγή της ψυχικής και κοινωνικής υγείας μπορεί να αναπτυχθεί σε κάθε σχολική μονάδα, ως να ήταν μια ανεξάρτητη κοινότητα. Το σχολείο, λειτουργώντας ως ένας αυτόνομος οργανισμός, μπορεί να αναπτύξει και υιοθετήσει σχολικό ήθος που να ελέγχει κάθε έκφραση βίας, μέσα από το «κρυφό», το «σκιώδες» πρόγραμμα που διέπει ουσιαστικά κάθε του λειτουργία. Τα μέλη της σχολικής κοινότητας μπορούν να συμφωνήσουν σε ένα ευρύ ορισμό της σχολικής βίας και να αναπτύξουν από κοινού κανόνες για την προστασία όλων των μελών από κάθε μορφή βίας που απαξιώνει το άτομο και που δημιουργεί συνθήκες αποκλεισμού. Με ποικίλους τρόπους επικοινωνίας και αναγνώρισης το σχολείο αναπτύσσει τα στοιχεία που ενδυναμώνουν την προσωπικότητα και τη διάθεση συνεργασίας και συμμετοχής του κάθε μέλους της σχολικής κοινότητας: την καλή επικοινωνία και τις καλές σχέσεις ανάμεσα στα μέλη, την αυτοεκτίμηση, το σεβασμό, την ενθάρρυνση, την ψυχική και συναισθηματική υποστήριξη, τη δημιουργικότητα, την αυτονομία και τη διαφορετικότητα.

Γενικότερα

Η ουσία, βεβαίως, του όλου ζητήματος δεν έχει να κάνει με την εύρεση του καλύτερου τρόπου τιμωρίας ενός ανήλικου εγκληματία· πολύ πιο πριν από αυτό θα ήταν προτιμότερο να αναπτυχθεί ένα σωστό σύστημα παιδείας ­ όχι μόνον με την έννοια της εκπαίδευσης. Πρέπει ο δάσκαλος και ο γονιός να αποτελούν το παράδειγμα. Μέσω της σύνδεσης λόγου και πράξης οφείλουν να μεταδίδουν μηνύματα θετικά και όχι αντιφατικά. Όταν δεν υπάρχουν ξεκαθαρισμένα μηνύματα, δημιουργείται σύγχυση και δεν αποκτάται η έννοια του "καλού". Η αγάπη και η αλληλεγγύη διδάσκονται σε πολύ τρυφερή ηλικία.