"Τα φύλα στη Λογοτεχνία" - προτεινόμενο διαγώνισμα

Κείμενο: 

 Δημήτρη Χατζή, "Μαργαρίτα Περδικάρη"

Περίληψη του διηγήματος: Αρχικά, περιγράφεται η οικογένεια της Μαργαρίτας και δηλώνεται η θέση τους στην κοινωνία της εποχής καθώς και φανερώνεται ο πολυπρόσωπος χαρακτήρας του καθενός. Τονίζεται η καθημερινή τους ζωή, η κακή σχέση μεταξύ τους, αλλά και η υπερβολική αγάπη που έτρεφαν όλοι για το «παιδί τους», τη Μαργαρίτα. Στη συνέχεια, η αφήγηση εστιάζεται στη Μαργαρίτα και φανερώνεται μια πληθώρα στοιχείων γι’ αυτήν. Δηλώνεται πως ήταν γενικά ένας πολύ κλειστός άνθρωπος με πολλές ευαισθησίες. Επιπλέον, γνωστοποιείται πως ήταν εσώκλειστη σε σχολείο και μόνον τα καλοκαίρια πήγαινε σπίτι της. Η πλοκή αποκτά ενδιαφέρον, όταν μπαίνει στο προσκήνιο η οικογένεια που ζούσε στο γειτονικό σπίτι των Περδικάρηδων. Η οικογένεια αυτή είχε δύο παιδιά, την Αγγελική και τον Νικόλα, ο οποίος συχνά έλειπε καθώς αγωνιζόταν για τα “πιστεύω” του ιδίου καθώς και της οικογένειάς του. Αν και η οικογένεια της Μαργαρίτας δεν της επέτρεπε να κάνει παρέα με την Αγγελική, η Μαργαρίτα βρισκόταν κρυφά τα βράδια μαζί της, ως φίλες και τελικά υιοθέτησε και αυτή την κομουνιστική αντίληψή της οικογένειας της Αγγελικής, κυρίως λόγω των ερωτικών, αλλά αθώων συναισθημάτων που έτρεφε η ίδια για τον Νικόλα. Μια μέρα όμως ο Νικόλας και η Αγγελική έφυγαν από τη γειτονιά προκειμένου να αγωνιστούν εναντίον της γερμανικής κατοχής και άφησαν στη Μαργαρίτα έναν πολύγραφο με τον οποίο τύπωνε τις προκηρύξεις των κομουνιστών και κάθε βράδυ τούς τις παρέδιδε κρυφά. Η οικογένειά της παρόλ’ αυτά δεν άργησε να ανακαλύψει τον πολύγραφο και τα κείμενα, τα οποία στη συνέχεια παρέδωσαν στη αστυνομία. Χωρίς να το έχουν καταλάβει, είχαν παραδώσει την Μαργαρίτα στα χέρια των Γερμανών. Η Μαργαρίτα συνελήφθη, βασανίστηκε και έπειτα εκτελέστηκε. 

Θέματα:

1α) Να περιγράψετε τον κεντρικό λογοτεχνικό χαρακτήρα του διηγήματος, τη Μαργαρίτα, σε σχέση με τον κοινωνικό της ρόλο ως γυναίκας, σε μια επαρχιακή πόλη της Ελλάδας τη δεκαετία του 1940.

(5 μον.)

1β) Ποια εικόνα για την οικογένεια της ελληνικής επαρχίας μπορείτε να σχηματίσετε από τα αποσπάσματα;

(5 μον.)

2α) Να σχολιάσετε τον χαιρετισμό της Μαργαρίτας λίγο πριν εκτελεστεί («Καληνύχτα, ντε…»). Κρίνοντας από τη στάση της θεωρείτε πως η ηρωίδα αποχαιρετά, έτσι, ειρωνικά, μόνο τους εκτελεστές της ή όλο τον παλαιό κόσμο με τις ξεθωριασμένες ιδέες και προκαταλήψεις τους; Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας με στοιχεία του κειμένου.

(5 μον.)

2β) Υποθέστε ότι είστε η Μαργαρίτα και γράφετε μία επιστολή στη μητέρα σας Αντιγόνη, λίγο προτού σας εκτελέσουν.

(5 μον.)