Σαν το φεγγάρι...

 της Ελένης Πατσιατζή

Σημάδια για το δρόμο, Εύα Νεοκλέους, Ακτίς, 2015

Με την πρώτη της ποιητική συλλογή η Εύα Νεοκλέους μάς συστήνεται ως μια εξαιρετικά λεπταίσθητη ποιητική φωνή και μας καθιστά κοινωνούς της προσωπικής της διαδρομής μέσα από τα «σημάδια»- ποιήματα που μας παραθέτει για να την ακολουθήσουμε. Η διαδρομή αυτή κινείται με χαρακτηριστική τρυφερότητα κι ευαισθησία γύρω από ένα όλο και πιο απόμακρο «Εσύ», προς μια ομιχλώδη Ιθάκη που δίνει μεν το «ταξίδι» αλλά αρνείται πεισματικά να γίνει το αραξοβόλι. Τα ποιητικά «σημάδια» τα ακολουθούμε κι εμείς πορευόμενοι από την ελπίδα και τον ενθουσιασμό των πρώτων συναντήσεων (όταν το ερωτικό φως αρχίζει να αχνοφέγγει, όπως το φως του φεγγαριού στη φάση της γέμισής του), στην πλήρη υπέρβαση του εγώ (όταν ο έρωτας γίνεται  φεγγάρι ολόγιομο και καταυγάζει τον ουρανό της ύπαρξης) αλλά και στη σταδιακή κι αναπότρεπτη φθορά που επιφέρει η ματαίωση και το ανεκπλήρωτο (όταν όλα αρχίζουν σταδιακά να σκοτεινιάζουν μέχρι την τελική έκλειψη του φεγγαριού). Η επιλογή του συγκεκριμένου, προσεγμένου εξώφυλλου είναι εύγλωττη για τις προθέσεις της ποιήτριας και τη διασύνδεση της πορείας του φεγγαριού με τον μοναχικό δρόμο. Δεν είναι όμως μόνο το εξώφυλλο εξαιρετικά προσεγμένο. Όλη η συλλογή δομείται με αξιοσημείωτη μαεστρία.

Το ποιητικό ταξίδι ξεκινά με την «Ομολογία» του ποιητικού υποκειμένου για τα συναισθήματά του. Ο πρώτος κύκλος περιλαμβάνει ποιήματα γεμάτα ερωτική προσμονή κι ελπίδα για εσωτερική πλήρωση μέσω της συνάντησης με το σιωπηλό κι απόμακρο «Εσύ». Το ποιητικό σύμπαν καταυγάζεται από φως και η ζωή νοηματοδοτείται από μνήμες ερωτικών συναντήσεων.

Όνειρα

Μετρούσα τα φεγγάρια και σε πρόσμενα

χάραζα πινελιές στα σύννεφα

να’χεις σημάδια για το δρόμο

καλόπιανα τις νύχτες να γλυκάνουνε

να μη φοβάσαι το σκοτάδι.

[…]

Ωστόσο, παράλληλα με την ελπίδα συνυπάρχει η συνειδητοποίηση των εμποδίων. Ο Έρωτας–Ιθάκη διαρκώς απομακρύνεται. Τα «Όνειρα» διαψεύδονται από πολλαπλές «Ανατροπές» και αρχίζει η σταδιακή πτώση στην πεζότητα της καθημερινότητας και η συνακόλουθη υπαρξιακή σκοτεινιά.

Ανάμεσα σε δυο φεγγάρια

Αόρατοι φόβοι

μικροσκοπικές βελόνες

εισχωρούν αργά

και με τρυπάνε…

Ανάμεσα σε δυο φεγγάρια

παρεμβάλλονται οι σιωπές

του νεκρού χρόνου και η προσμονή του ανέλπιστου…

Στον β΄ κύκλο το ποιητικό υποκείμενο βιώνει επώδυνα αλλά και με αξιοπρέπεια την απομάκρυνση και τη σιωπή. Η  μνήμη γίνεται ο αχώριστος σύντροφος και οι στίχοι αποκτούν εξαιρετική πυκνότητα χωρίς όμως να χάνουν την ευαισθησία και τη φρεσκάδα τους.

Η γεωγραφία των αποστάσεων

Πρακτικά είναι αδύνατο

να ξεπεράσω την απόσταση.

Μέχρι σε σένα, ωκεανοί χιλιάδες…

Ήταν ανάγκη να επιστρατεύσεις

τόση γεωγραφία;

Στον  γ΄ κύκλο  κυριαρχεί η οριστική διάψευση των ελπίδων αλλά και η αξιοπρεπής αποδοχή μιας μοναχικής διαδρομής χωρίς μεμψιμοιρία, παραίτηση ή διάθεση μνησικακίας ή εκδικητικότητας . Η ποίηση γίνεται καταφύγιο, νάρκης του άλγους δοκιμή και μας δίνει εξαιρετικούς στίχους όπως οι παρακάτω:

Ματαιώσεις

Κάθε πρωί τακτοποιώ επιμελώς

τα ματωμένα μου όνειρα

φιλοτεχνώ με προσοχή το κατάλληλο φόντο

και τα φωτογραφίζω.

Το βράδυ τοποθετώ τις φωτογραφίες

στο ράφι με τα αζήτητα

κι ύστερα εκτελώ με ευλάβεια

μια-μια τις ματαιώσεις μου.

Με προσοχή

να μην αφήσω ίχνη…

Τα ίχνη όμως είναι εκεί, σημάδια του ποιητικού της δρόμου. Ενός δρόμου σφραγισμένου από τρυφερότητα συνδυασμένη με δύναμη απαντοχής, από ευγένεια και ψυχική γενναιοδωρία συνδυασμένη με το θάρρος της εξομολογητικής διάθεσης. Τα εκφραστικά μέσα είναι απέριττα, ένδειξη ουσιαστικής κι επίπονης εργασίας πάνω στο ποιητικό υλικό. Τόσο από άποψη περιεχομένου όσο και από άποψη τεχνικής η συλλογή αυτή χαρακτηρίζεται από εντιμότητα. Αισθημάτων όσο και μέσων.

Η συλλογή κλείνει με ένα -ας μου επιτραπεί ο χαρακτηρισμός- συνταρακτικό ποίημα εκτός του κλίματος όσων προηγήθηκαν, με τίτλο «Εκ βαθέων». Και εδώ έχουμε μια de profundis εξομολόγηση, κι εδώ υπάρχει ένα «Εσύ» προς το οποίο απευθύνεται το ποιητικό υποκείμενο και εδώ η Απουσία είναι εμφανής. Στο τελευταίο ποίημα το «Εσύ» όμως είναι η Μητέρα. Η Απουσία είναι καταλυτική και οριστική. Η συντριβή μέγιστη. Η υπόσχεση συνάντησης με μιαν εκπληκτική στη δύναμή της εικόνα είναι η ολοκλήρωση μιας ποιητικής συλλογής υποδειγματικά δομημένης, συνεπούς στις προθέσεις της και συγκινησιακά φορτισμένης γύρω από τα πιο ευγενή αισθήματα της ανθρώπινης ύπαρξης:

Θα ξανάρθω μάνα…

σίγουρα θα ξανάρθω.

Και θα ’μαι ίδια φως

σαν το φεγγάρι…