Πανελλήνιες εξετάσεις 2012 - Ν. Γλώσσα

Τα θέματα, ΕΔΩ

Σχόλιο: Θεωρώ το κείμενο της Αρβελέρ πολύ απαιτητικό και δυσνόητο για τους μαθητές της Γ' Λυκείου. Η περίληψη παρουσιάζει αρκετά μεγάλη δυσκολία, από τη στιγμή που διατυπώνονται πολλά και πυκνά νοήματα αισθητικών και φιλοσοφικών προσεγγίσεων. Η απόπειρα πύκνωσης του κειμένου από ένα φιλόλογο αρκεί για να αποκαλύψει τις δυσχέρειες που αντιμετώπισε σήμερα ένας μαθητής. Επίσης, το Β2α δεν έχει ξεκάθαρη απάντηση, εφόσον στην ίδια παράγραφο συνυπάρχει η αναφορική με τη συνυποδηλωτική χρήση της γλώσσας (το Β2β επικαλύπτει εν μέρει το Β2α). Άλλωστε, ως κείμενο ελεύθερου στοχασμού, δεν επιδιώκει άμεσα την πειθώ, άρα και οι τρόποι πειθούς που ζητούνται είναι δυσδιάκριτοι. Το Β3 κινείται για άλλη μια φορά στη λογική του "μπόνους" (έλεος, δεν υπάρχουν άλλες γλωσσικές ασκήσεις;;;), ενώ το Β4 επαναλαμβάνει την άνευ νοήματος μετατροπή 3 ενεργητικών συντάξεων σε παθητικές. Βεβαίως, ούτε καν να περάσει από το μυαλό της ΚΕΕ να θέσει ερώτημα περί υφολογικών αλλαγών που συντελούνται από τη μετατροπή.
Τέλος, η παραγωγή λόγου δεν παρουσιάζει ιδιαίτερες δυσκολίες. Το θέμα διδάσκεται και στη Β' Λυκείου και άπτεται των προβληματισμών και των ενασχολήσεων των παιδιών.

Oι θέσεις της Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων για τα φετινά θέματα: ΕΔΩ
Οι απαντήσεις της Ο.Ε.Φ.Ε.: ΕΔΩ
Oι απαντήσεις από το Φροντιστήριο "Μεθοδικό", ΕΔΩ

Ενδεικτικές απαντήσεις

Α.  

Το κείμενο πραγματεύεται την οικουμενικότητα της αρχαιοελληνικής τέχνης. Αρχικά, η συγγραφέας υποστηρίζει πως η αρχαιοελληνική αισθητική διαθέτει καθολική και διαχρονική αξία, εφόσον προσεγγίζει το τέλειο και τον συνάνθρωπο. Αντιπροσωπευτικό δείγμα μετάβασης από το μύθο στο λόγο, ως έκφραση ελευθερίας, που συμβολίζει την ευθύνη του πολίτη στα πλαίσια της δημοκρατίας, θεωρεί τα αγάλματα, στα οποία ο γλύπτης αποτυπώνει την αξία του μέτρου και της ευνομίας. Τονίζει πως δημιουργήματα της αρχαίας τέχνης, όπως οι κούροι και οι κόρες, ως προϊόντα ελευθερίας, είναι δηλωτικά του περάσματος από το φυσικώς στο πολιτικώς ζην. Τέλος, διατείνεται πως για όλους αυτούς τους λόγους η αρχαιοελληνική τέχνη – με την παραγωγή αθάνατων έργων – θεωρείται κλασική, εφόσον αποτελεί δρομοδείκτη πολιτισμού και διαρκή πηγή έμπνευσης για πνευματική δημιουργία. (118 λέξεις)

Eναλλακτικά:

Πλαγιότιτλοι

1^η: η αρχαιοελληνική τέχνη παγκόσμιας εμβέλειας ως προσπάθεια να ελέγξει λογικά ο άνθρωπος τη φύση αλλά και τη μοίρα του.

2^η: Η αρχαία γλυπτική και τέχνη υπενθυμίζει στον πολίτη την κοινωνική του ευθύνη, την ανάγκη ευνομούμενης πολιτείας και την κυριαρχία του ορθολογισμού.

3^η: Η αρχαία τέχνη αποτυπώνει το πέρασμα από την άγρια φύση στην οργανωμένη ζωή στις πόλεις και στην εσωτερική αναζήτηση.

4^η: Η αρχαία τέχνη δάμασε τη φύση και έπλασε τον πολιτισμό δημιουργώντας θεούς και το πρότυπο του τέλειου ανθρώπου.

Περίληψη θέματος 2012

Το κείμενο της Ελ. Γλύκατζη-Αρβελέρ παρουσιάζει αρχικά τη λειτουργία και την προσφορά της αρχαίας ελληνικής τέχνης στην εξέλιξη του ανθρώπου από τη φυσική ζωή στη λογική και στον έλεγχο της φύσης αλλά και της μοίρας του. Η συγγραφέας τονίζει πως η αρχαιοελληνική τέχνη υπενθύμισε στον πολίτη την κοινωνική του ευθύνη καθώς και την ανάγκη δημιουργίας μιας ευνομούμενης πολιτείας η οποία θα στηρίζεται στον ορθολογισμό, μια αξία που επίσης ανέδειξε η αρχαία τέχνη και εποχή. Ως αποτέλεσμα αυτής της εξέλιξης υπογραμμίζει την ενίσχυση από την αρχαιοελληνική τέχνη του περάσματος του ανθρώπου από τη ζωή στην άγρια φύση στην οργάνωση στις πόλεις και στην εσωτερική του αναζήτηση, για να σημειώσει ως κορύφωση της πορείας αυτής το πέρασμα στην οργανωμένη ζωή στις πόλεις και τη δημιουργία του προτύπου του τέλειου ανθρώπου. (128 λέξεις)

http://mundusphilologiae.blogspot.com/2012/05/2012.html

Eνδεικτική περίληψη που δόθηκε σε Βαθμολογικό Κέντρο
Το κείμενο αναφέρεται στη σημασία της αρχαίας ελληνικής τέχνης. Αρχικά τονίζεται ο οικουμενικός και διαχρονικός χαρακτήρας της, που ερμηνεύεται από το γεγονός ότι αποτελεί παράγοντα απελευθέρωσης του ανθρώπου από τα φυσικά δεσμά και την ανθρώπινη μοίρα καθώς και εκλογίκευσης του κόσμου. Το αρχαιοελληνικό άγαλμα - έκφραση ιερότητας και κάλλους -καταδεικνύει την ανάγκη για συνεκτικούς κοινωνικούς δεσμούς μέσα στο πλαίσιο μιας ευνομούμενης δημοκρατικής κοινωνίας. Η αρχαία πλαστική, συνδυασμένη έκφραση φιλοσοφικής ενατένισης και ιδέα τού φυσικού κάλλους, δηλώνει τη μετάβαση από την πρωτόγονη κατάσταση στην οργανωμένη μορφή ζωής, την πόλη, και αποτελεί την πρώτη έκφραση πνευματικής ελευθερίας. Καταληκτικά, ως συνειδητή προσπάθεια του ανθρώπου να τιθασεύσει τον εσωτερικό πρωτογονισμό του και να μορφοποιήσει την τελειότητα, η αρχαία τέχνη παραμένει επίκαιρη πάντα, επειδή τροφοδοτεί κάθε ανανέωση και επιστροφή στο αγαθό της ελευθερίας.

Β1.

Η αρχαιοελληνική τέχνη, αλλάζοντας διαρκώς φορέματα και μορφή, παρουσιάζεται περίεργα επίκαιρη σε κάθε εποχή. Κανείς άλλωστε δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι ο Παρθενώνας αποτελεί άριστο δείγμα υψηλής σύλληψης, εφόσον μετουσίωσε τον πλούτο και τη δύναμη της κλασικής Αθήνας σε αίγλη και ομορφιά. Ακριβώς, τα πολύσημα μηνύματα (της ανθρωπιάς, της δημοκρατίας, της ισότητας, του μέτρου) που ενδημούν στις καλλιτεχνικές εκφράσεις της κλασικής Ελλάδας είναι που της προσδίδουν έναν υπερχρονικό χαρακτήρα. Eπίσης, πολλοί νεότεροι ποιητές εμπνεύστηκαν από τους αρχαιοελληνικούς μύθους, γεγονός που αποδεικνύει ότι η θεματική της αρχαίας ελληνικής ποίησης επιτρέπει τη μετουσίωσή της διαχρονικά και υπερτοπικά σε διαφορετικά ιστορικά περιβάλλοντα, γιατί διερμήνευσε ανάγκες και ανέδειξε προβλήματα του οικουμενικού ανθρώπου, που είναι πάντα επίκαιρα. Είχε δίκιο λοιπόν, ο Βρετανός σκηνοθέτης Πήτερ Χολ, όταν σε ερώτηση που του απηύθυνε κάποτε ένας δημοσιογράφος για το "τι είναι αυτό που κάνει μερικά πράγματα να μένουν", απάντησε πως είναι η αυθεντικότητα που έχει να κάνει µε ερωτήματα αιώνια. Τελικά, ίσως αυτή να είναι η απάντηση στο ερώτημα «γιατί είναι πάντα επίκαιρη η αρχαιοελληνική τέχνη»: περικλείει αιώνιες αλήθειεςž και οι αιώνιες αλήθειες δεν πεθαίνουν.

* Εναλλακτική πρόταση της σχ. συμβούλου κας Αγάθης Γεωργιάδου

Η αρχαία τέχνη σε όλες τις εκφάνσεις της (γλυπτική, αρχιτεκτονική, κεραμική), υπήρξε δημιούργημα μιας εποχής στην οποία τέθηκαν οι βάσεις της δημοκρατίας, της ευρυθμίας και της κοινωνικής συνοχής. Οι πνευματικές αξίες που αντανακλά, η ελευθερία, η ειρήνη, το μέτρο, το κάλλος, διαμόρφωσαν το κλασικό ιδεώδες και απέκτησαν πανανθρώπινο χαρακτήρα, γιατί είναι ιδανικά που μπορούν να συμβάλουν στην πνευματική εγρήγορση και τη συναδέλφωση των ανθρώπων και να τους δείξουν τον δρόμο προς την ομορφιά και τον πολιτισμό. Γι’ αυτό κι ο χαρακτήρας της αρχαίας τέχνης παραμένει για πάντα επίκαιρος και ζωντανός.

* Aνάπτυξη παραγράφου από μαθητή/ μαθήτρια που βαθμολογήθηκε με άριστα (10)
Η αρχαία τέχνη αναμφίβολα παραμένει ένας ζωντανός οργανισμός που αναπνέει, παρόλο που αποτελεί κομμάτι του παρελθόντος. Τα αγάλματα, οι αρχαιολογικοί χώροι, τα αρχιτεκτονικά οικοδομήματα δεν έχουν ξεθωριάσει στη μνήμη των ανθρώπων. Όσα χρόνια κι αν περάσουν, η τέχνη της ελληνικής αρχαιότητας θα συνεχίσει να εμπνέει τους ανθρώπους, καθώς είναι αυτή που δίδαξε την ελευθερία, την ψυχική ανάταση, την προσέγγιση της ανέφικτης τελειότητας. Η αρχαία τέχνη απεικόνισε μέσα από τα δημιουργήματά της την κοινωνική οργάνωση και την δημοκρατία. Ο Αριστοτέλης υποστήριξε μάλιστα ότι η τέχνη μιμείται τη ζωή. Η αρχαία τέχνη απεικονίζει μια πραγματικότητα διαχρονική, που ανανεώνεται διαρκώς με την πάροδο του χρόνου, εμπνέοντας στους ανθρώπους την επιθυμία για πνευματική αναζήτηση.

Β2. α) Επίκληση στο συναίσθημα: «ιδού η απαρχή … γίγνεσθαι».

Μεταφορικός λόγος: «η αυγή του μυστηρίου» / «δάμασε η ελληνική τέχνη»…

Επίκληση στη λογική: «Να γιατί … ελευθερίας»: επιχείρημα.

β) δαμάσει το πάθος, νεογέννητη δημοκρατία, αποκρυστάλλωμα μιας ορθής…, ανάτασης ψυχικής, παλλινόστηση προς το ουσιώδες κ.ά.

Β3. α) επίτευγμα = επιτυχία (κατόρθωμα)

δαμάσει = υποτάξει (τιθασεύσει, συγκρατήσει, κατανικήσει)

μετάβαση =πέρασμα (μετατόπιση, μετακίνηση)

πληρότητα = ολοκλήρωση (τελείωση, ολότητα)

ουσιώδες = βασικό (σημαντικό, θεμελιώδες, κεφαλαιώδες)

β)  έλλογη ≠ άλογη (παράλογη)

κοντά ≠ μακριά

συνοπτικό ≠ αναλυτικό (διεξοδικό, εκτενές)

φυσικής ≠ τεχνητής (επίπλαστης, φτιαχτής, επιτηδευμένης, αφύσικης)

αιχμαλωτίσει ≠ απελευθερώσει (απαλλάξει, αποδεσμεύσει κ.ά.)

 Β4.

-          «διαγράφει … πολιτείας»: σύνταξη ενεργητική.
«Tα πλαίσια μιας πάντας ευνομούμενης και ισορροπημένης πολιτείας διαγράφονται από τον τεχνίτη».

-          «δάμασε … άνθρωπο»: σύνταξη ενεργητική.
«Tο ζώο δαμάστηκε από την ελληνική τέχνη πριν ανακαλυφθεί (από αυτήν) ο τέλειος άνθρωπος».

Γ. [Eνδεικτικές απόψεις, που δεν εξαντλούν σε καμία περίπτωση το θέμα]
Αντί εισαγωγής:

Τέχνη είναι κάθε ενέργεια που με όργανο το λόγο, τον ήχο, τη ζωγραφιά, πλαστικά μέσα, προσπαθεί να υλοποιήσει μια ιδέα που έχει συλληφθεί από τη φαντασία, εγκριθεί από το αισθητικό αίσθημα και αποσκοπεί στην προαγωγή του ωραίου. Με άλλα λόγια, τέχνη είναι σύνολο από δραστηριότητες και διαδικασίες που στην πορεία τους πραγματοποιείται το αισθητικό πλέγμα: αισθητικό ερέθισμα, δέκτης, αισθητικό αποτέλεσμα. Αν και κατά καιρούς έχουν προταθεί ποικίλες διαιρέσεις των τεχνών, αυτό δεν πρέπει να μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι οι καλές τέχνες είναι στεγανά χωρισμένες μεταξύ τους ούτε μπορούμε να πούμε ότι ο τρόπος με τον οποίο κάθε τέχνη εκφράζεται είναι αμετάτρεπτος σε εκφραστικούς τρόπους μιας άλλης. Όπως έλεγε και ο Ντεγκά: Οι Μούσες δεν μιλιούνται μεταξύ τους. Όμως στο αίμα της καθεμιάς κυλάει το αίμα των άλλων της αδερφάδων.

ή εναλλακτικά:

«Νέοι, στη σκέψη όλων μας, μια χώρα δε ζει από τους πολέμους, τις κατακτήσεις, τις νίκες της. Ζει μέσα στις καρδιές και μεγαλώνει στις σκέψεις μας, από τη συμβολή της στον πνευματικό και αισθητικό τομέα της ανθρωπότητας. Πολλές πολιτείες χάθηκαν, πολλές χώρες σκοτείνιασαν. Εκείνο που έμεινε, εκείνο που μένει, είναι η ομορφιά της Τέχνης και η Σκέψη». Μ’ αυτά τα λόγια ο γλύπτης Αντουάν Μπουρντέλ συνοψίζει την ανυπολόγιστη προσφορά της τέχνης στον άνθρωπο και τονίζει ότι τα θετικά, από εκπαιδευτική άποψη, της διδασκαλίας των εικαστικών ειδικά τεχνών εμπεριέχονται στην ίδια τη διαδικασία της δημιουργίας.

Α’ ερώτημα

-          Ο κόσμος δεν έχει νόημα αν γίνεται αντιληπτός από την απλή, μη επεξεργασμένη αίσθηση. Πρέπει να διαμεσολαβηθεί και να δομηθεί εκ νέου μέσα στο ανθρώπινο πνεύμα για να αποκτήσει περιεχόμενο. Αυτό, σε μεγάλο βαθμό, γίνεται μέσα από την τέχνη.

-          Η Τέχνη είναι σε θέση να καλλιεργήσει τις αισθήσεις και τις αντιληπτικές ικανότητες, με τρόπο που επιτρέπει στους νέους να οργανώνουν, να συντονίζουν και κυρίως να ανακαλύπτουν τις δημιουργικές ικανότητες που βρίσκονται μέσα τους.

-          Επίσης, καλλιεργώντας τη συμβολική σκέψη – με την κατανόηση και χρησιμοποίηση των συμβόλων, των κωδίκων των τεχνών - εδραιώνει μεταξύ άλλων την εκτίμηση των παιδιών στους δημιουργούς καλλιτεχνικών έργων, αναπτύσσοντας παράλληλα το αισθητικό τους κριτήριο.

-          Η τέχνη μπορεί να αγγίξει κάθε πλευρά της ανθρώπινης ζωής και να την κάνει πιο ευχάριστη και πιο όμορφη. Ξέρουμε πως η ομορφιά είναι σχετική: κάτι που θεωρείται ωραίο από ένα άτομο ή µια εποχή, μπορεί να κριθεί άσχημο από άλλες. Αλλά αυτό ακριβώς είναι ο παράγοντας που δίνει σ' ένα αντικείμενο το ανθρώπινο στοιχείοž δημιουργεί τη συμφωνία ανάμεσα στους ανθρώπους και ταυτόχρονα τους ξεχωρίζει σαν άτομα, που το καθένα βλέπει και κρίνει τα πράγματα κατά τον τρόπο του. Εξάλλου, ο ρόλος των καλλιτεχνών είναι να ανακαλύπτουν και να καθιερώνουν καινούργιους τύπους ομορφιάς.

-          Σε περιόδους κρίσης, η τέχνη με τον ενωτικό της χαρακτήρα μάς βοηθά να μην χάσουμε την ελπίδα και τον πόθο για ζωή. Τονώνει την αγωνιστική μας διάθεση και μας ωθεί στο να βλέπουμε τις καταστάσεις μέσα από ένα συλλογικό πρίσμα. Ο Οδ. Ελύτης προτρέπει τους Έλληνες, όποτε παραμονεύει κίνδυνος να στρέφονται προς τους εθνικούς μας λογοτέχνες, το Σολωμό και τον Παπαδιαμάντη, γνωρίζοντας πόσο καταπραϋντική και ανακουφιστική μπορεί να είναι η ποίηση σε στιγμές όπου η συλλογικότητα και η τόνωση του εθνικού πνεύματος απαιτούνται.

-          Οι τέχνες και ως διαδικασία δημιουργίας και ως καλλιτεχνικά έργα είναι ένα ανωτέρου επιπέδου μέσο επαφής, το οποίο βοηθά τους ανθρώπους να γνωρισθούν μεταξύ τους, να ανακαλύψουν ότι έχουν κοινά ενδιαφέροντα και στη συνέχεια να γίνουν φίλοι, αφού διαπιστώσουν ότι «ταιριάζουν» στις προτιμήσεις τους. Η κοινή καλλιτεχνική συγκίνηση, η συναισθηματική δηλαδή διέγερση που προκαλείται σε πολλούς συγχρόνως ανθρώπους από την απόλαυση του ίδιου καλλιτεχνικού έργου κάνει περισσότερο από κάθε άλλο τους απολαμβάνοντες το έργο να νιώθουν «δυνατοί» ο ένας από την παρουσία του άλλου.

-          Ο κοινωνικός ρόλος, επίσης, της τέχνης δεν πρέπει να παραγνωρίζεται. Υπογραμμίζεται ότι η εκπαιδευτική επιτυχία των παιδιών μας εξαρτάται από τη δημιουργία μιας κοινωνίας που θα είναι εγγράμματη, αλλά και γεμάτη φαντασία και δημιουργική. Η τέχνη δημιουργεί κουλτούρες και χτίζει πολιτισμούς, άρα έχει και πολιτιστική προσφορά. Επιπλέον, το μάθημα της τέχνης παρέχει στους μαθητές τρόπους να αντιλαμβάνονται τις ανθρώπινες εμπειρίες, παρελθοντικές και παροντικές, τους μαθαίνει να προσαρμόζονται και να σέβονται τους διαφορετικούς τρόπους σκέψης και πράξης, να μοιράζονται τις ιδέες τους και τα συναισθήματά τους με πολλούς τρόπους.

-          Tέλος, η τέχνη μπορεί να προσφέρει στο σύγχρονο νέο μηχανισμούς αντίστασης ενάντια στις αλλοτριωτικές συνθήκες ζωής. Χάρη στην επικοινωνία με την τέχνη ο νέος είναι σε θέση να αντλήσει την ομορφιά που συχνά απουσιάζει από τη ζωή του στις μεγαλουπόλεις, να νοηματοδοτήσει την ύπαρξή του, να ανακαλύψει δημιουργικές ενασχολήσεις για τον ελεύθερο χρόνο του. Ειδικά, για τον ελεύθερο χρόνο, η επαφή με τη γνήσια καλλιτεχνική δημιουργία βοηθά το νέο να ξεφύγει από τα ευτελή προϊόντα μαζικής κουλτούρας που του επιδαψιλεύει η πολιτιστική βιομηχανία.

μετάβαση: Φυσικά, για να ισχύουν όλα τα παραπάνω, ο νέος οφείλει να είναι αισθητικά διαπαιδαγωγημένος, κάτι που αποτελεί υποχρέωση του σχολείου, αρκεί στα πλαίσιά του να υπάρξει επαναξιολόγηση του ρόλου της Τέχνης. Αν σαν αγωγή εννοούμε την πορεία από τον νέο στον ώριμο άνθρωπο και αν συνδέουμε αυτήν την πορεία με την χειραφέτησή του· αν δηλαδή σκοπός μας είναι ο άνθρωπος μέσα από την αγωγή να καταστεί ικανός να σκέφτεται και να αποφασίζει για τον εαυτό του και αντιλαμβανόμενος (εποπτικά, λογικά και αισθητικά) τον κόσμο σαν μορφή και περιεχόμενο να τον νοηματοδοτεί αυτόνομα για λογαριασμό του, βιώνοντάς τον κατ' αυτόν τον τρόπο αποτελεσματικά, τότε η τέχνη είναι αναγκαίος όρος εκπαίδευσης, μια και μπορεί πάνω απ' όλα να θεωρηθεί η κατ' εξοχήν περιοχή της μορφής.

Β’ ερώτημα

-          Ο επαναπροσδιορισμός του ρόλου Τέχνης (για να παύσει να αποτελεί «πολυτέλεια») εντοπίζεται αρχικά στη θεωρητική και πρακτική σύζευξης της Τέχνης με τη σχολική δραστηριότητα. Απαιτείται συγκεκριμένος καθορισμός και του τι θα διδαχθεί και του πώς θα διδαχθεί. Ο στόχος πρέπει να είναι η μετάδοση ορισμένων ιστορικών παραστάσεων και γνώσεων (η ιστορία της τέχνης και οι εφαρμογές της) και ταυτόχρονα η άσκηση σε πρακτικό επίπεδο (μουσική, θέατρο, κινηματογράφος, ποίηση, εικαστικά, φωτογραφία…).

-          Σημαντικό ρόλο μπορεί να διαδραματίσει στην ουσιαστική εξοικείωση των παιδιών με την Τέχνη και η μουσειακή αγωγή. Είναι αναγκαίο οι επόμενες γενιές να μυηθούν εξ απαλών ονύχων στη μαγεία των χώρων της τέχνης και του πολιτισμού. Ας μην ξεχνάμε πως η μεγαλύτερη αριθμητικά κατηγορία επισκεπτών στα μουσεία είναι οι μαθητές και η συνηθισμένη στρατηγική για την προσέλκυσή τους βασίζεται στην οργάνωση δημιουργικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων, ώστε να καταστήσουν την επίσκεψη στο μουσείο πιο ευχάριστη. Με κουβέντα, λίγο θεατρικό παιχνίδι, ίσως ζωγραφική ή κατασκευές, όπου υπάρχουν ειδικά διαμορφωμένοι χώροι, επιδιώκουν να κρατήσουν ζωντανό το ενδιαφέρον τους. Η ανταπόκριση των παιδιών σε αυτό που τους προτείνεται, είναι γενικά θετική, εφόσον πειθαρχούν από συνήθεια: η επίσκεψη και η παρακολούθηση ενός εκπαιδευτικού προγράμματος είναι προέκταση της σχολικής μαθησιακής διαδικασίας.

Αντί επιλόγου:

Η αισθητική οφείλει να αποτελεί με τον ένα ή τον άλλο τρόπο μέρος της αγωγής, μια και αναφέρεται σε ένα μέρος της ανθρώπινης φύσης, την γενική ανάγκη του ανθρώπου για τέχνη και την εικόνα που μέσα από αυτή (την τέχνη) δημιουργεί για τον εαυτό του και τον κόσμο. Όπως μας πληροφορεί ο Foucault στην δική του απάντηση στο ερώτημα τι είναι Διαφωτισμός, "για τον Μπωντλαίρ, ο μοντέρνος άνθρωπος δεν είναι ο άνθρωπος που ξεκινά να ανακαλύψει τον εαυτό του, τα μυστικά του και την κρυμμένη αλήθεια του· είναι ο άνθρωπος που προσπαθεί να επινοήσει τον εαυτό του".

35^Ο ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΙΓΑΛΕΩ

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Α1
Θέμα: Συμβολή της αρχαίας ελληνικής τέχνης στην πορεία της ανθρωπότητας
Θεματικά κέντρα παραγράφων
- Οικουμενικός χαρακτήρας της τέχνης- Προβολή πανανθρώπινων αξιών- Επικράτηση του πνεύματος πάνω στην ύλη
- Έκφραση της συλλογικότητας, της αρμονίας, της ευνομίας μέσα από την αρχαία ελληνική γλυπτική παράλληλα με την κυριαρχία του ορθού λόγου
- Μετάβαση από την πρωτόγονη στην οργανωμένη και πνευματικά ελεύθερη κοινωνία- αποτύπωση της πνευματικότητας αλλά και της εξωτερικής ομορφιάς
- Συνεισφορά της τέχνης στον αγώνα για γνώση και αυτογνωσία, στην επικοι-νωνία με το θείο και στην κατάκτηση της ελευθερίας
Μονάδες 25

Β1

Η αρχαία τέχνη:
- προβάλλει διαχρονικές αξίες και ιδανικά
- εκφράζει ανησυχίες και προβληματισμούς πάνω σε θεμελιώδη ερωτήματα του ανθρώπου
- ανοίγει νέους δρόμους, εμπνέει και καθοδηγεί
- δημιουργεί ελεύθερους πολίτες
Μονάδες 10

Για τις ασκήσεις Β2, Β3, Β4 ισχύουν οι ενδεικτικές απαντήσεις της ΚΕΕ

Γ
Επικοινωνιακό πλαίσιο: εισήγηση σε ημερίδα του Δήμου
Προσφώνηση και αποφώνηση
Πρόλογος: αναφορά
Α΄ ερώτημα: η προσφορά της τέχνης στους νέους σήμερα
v Προβάλλει ιδανικά και αρετές που αποτελούν υγιή πρότυπα για τη διάπλαση ανθρώπων με υψηλό αίσθημα ευθύνης
v Καλλιεργεί πνευματικές ιδιότητες, οξύνει και αναπτύσσει την κριτική σκέψη
v Εξευγενίζει τον ψυχικό κόσμο του νέου
v Προκαλεί αισθητική συγκίνηση
v Αποτελεί βασική μορφή ψυχαγωγίας
v Δίνει έναυσμα για προσωπική καλλιτεχνική δημιουργία
v Συμβάλλει στην καλλιέργεια της συλλογικότητας έναντι της ατομικότητας
v Συντελεί στη διαμόρφωση εθνικής ταυτότητας, καθώς συνδέει τους νέους με το παρελθόν και αναδεικνύει την πολιτιστική φυσιογνωμία κάθε λαού
v Ενδυναμώνει την αγάπη για την ελευθερία και τη δημοκρατία
v Απαλλάσσει από στερεότυπα και προκαταλήψεις και ενισχύει το σεβασμό στο διαφορετικό

Μεταβατική παράγραφος

Η τέχνη αποτελεί το αντιστάθμισμα στην ολοκληρωτική επικράτηση του τεχνοκρατικού πολιτισμού. Όμως σήμερα το σχολείο δεν ευνοεί ουσιαστικά την εξοικείωση των νέων ανθρώπων με την τέχνη. Γι’ αυτό είναι απαραίτητο να επαναπροσδιοριστεί η θέση της τέχνης στο σύγχρονο σχολείο

Β΄ ερώτημα: τρόποι συνδρομής του σχολείου στην επαφή των νέων με την τέχνη

§   Αναπροσαρμογή του αναλυτικού προγράμματος με τη διδασκαλία  μαθημά-των καλλιτεχνικής παιδείας και την αναβάθμιση του μαθήματος της Ιστορίας
§   Ανάδειξη των δημιουργικών τάσεων, των κλίσεων και των ταλέντων των μαθητών
§   Διοργάνωση καλλιτεχνικών εκδηλώσεων, ανάληψη δημιουργικών δραστη-ριοτήτων από τους μαθητές (ενασχόληση με θέατρο, κινηματογράφο, ζωγραφική, φωτογραφία κ.λπ.)
§   Οργανωμένες επισκέψεις σε χώρους τέχνης (μουσεία, εκθέσεις, αρχαιο-λογικούς χώρους, θέατρα…)
§   Διεξαγωγή καλλιτεχνικών διαγωνισμών
§   Υλικοτεχνική υποδομή και πρόσληψη καταρτισμένου διδακτικού προσωπικού
§   Επέκταση των πολιτιστικών ευρωπαϊκών προγραμμάτων (π.χ. Comenius)
Επίλογος: Ανακεφαλαίωση των παραπάνω. Ευχή να αποτελέσει η ημερίδα απαρχή για τη ριζική αλλαγή της προσέγγισης της τέχνης από τους νέους 
Μονάδες 40

Αιγάλεω, 22/05/2012

Οι συντονιστές

Τάτση Ευσταθία

Γιατρά Ευγενία

Πουλόπουλος Κωνσταντίνος