I. Η τριπλή σύνθεση: αποδίδεται ολοκληρωμένο το φάσμα της εσωτερικής ζωής του ήρωα: αγάπη για την πατρίδα, χριστιανική πίστη και έρωτας για τη γυναίκα. Με τον τρόπο αυτό συνδέεται ο πατριωτισμός με το θρησκευτικό στοιχείο και τον ερωτισμό.
II. Ο κανόνας των τριών: ένα επαναλαμβανόμενο χαρακτηριστικό της δομής του ποιήματος είναι η – σύμφωνα με την παράδοση των δημοτικών τραγουδιών – σύνθεση των στοιχείων ανά τρία. Όχι μόνο τρεις κεραυνοί πέφτουν στο πρώτο μέρος, αλλά κι ο Κρητικός ομνύει τρεις φορές ότι η ιστορία του είναι αληθινή. Όταν προσπαθεί να θυμηθεί πού είχε ξαναδεί τη «φεγγαροντυμένη», αμφιβάλλει ανάμεσα σε τρεις δυνατότητες. Έπειτα πάλι, όταν περιγράφει πόσο δυνατό νιώθει το χέρι του μετά που χάθηκε η οπτασία, λέει ότι τώρα ήταν πιο δυνατό από τρεις περιπτώσεις στο παρελθόν. Τέλος, όταν μας λέει ότι τίποτα δεν μπορεί να συγκριθεί με το μαγικό ήχο, μας δίνει τρεις «αποφατικές» παρομοιώσεις, για να μας υποβάλει ήχους γλυκούς που δεν έχουν τη δύναμη εκείνου του ήχου. Εξάλλου, αξίζει να επισημανθεί πως υπάρχει μια διαβάθμιση σε μερικές από αυτές τις ομάδες των τριών: στους όρκους ο θάνατος της αγαπημένης είναι σίγουρα ο πιο βαρύς, ενώ καθεμιά από τις παρομοιώσεις που μόλις αναφέραμε είναι μακρύτερη από την προηγούμενη (4, 6 και 8 στίχοι αντίστοιχα).
III. Η συνύφανση πραγματικών και φαντασιακών στοιχείων: στο σημείο συνάντησης φυσικού και μεταφυσικού επιπέδου βρίσκεται η ιδεατή σύνθεση, η νέα διάσταση της ύπαρξης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η αποκαλυπτική στιγμή της Έσχατης Κρίσης, που, όπως παρουσιάζεται από τον ποιητή, αποτελεί επεξεργασία του μοτίβου της συντέλειας του κόσμου (σύνδεση θανάτου με ανάσταση, υποχώρηση του γήινου κόσμου και προβολή της παραδείσιας ζωής και της εξιδανικευμένης αγάπης).
IV. Η σύνθεση αντιθετικών ζευγών:
(α) φυσικός κόσμος vs ιδεατός κόσμος,
(β) η φύση ως έκφραση της άλογης βίας (π.χ. καταιγίδα) vs η φύση ως έκφραση αρμονίας (αρχέτυπο του κάλλους και του αγαθού),
(γ) έντονη κίνηση (τρικυμία) vs απόλυτη ακινησία
(δ) έρωτας vs θάνατος vs ανάσταση
(ε) σωτηρία ήρωα vs θάνατος κόρης
(στ) ο αποπνευματωμένος ήρωας vs οι εκκοσμικευμένες ψυχές των αναστημένων
(ζ) οι προσπάθειες του ήρωα να σώσει την αγαπημένη του vs η φύση (καταιγίδα), το όραμα της Φεγγαροντυμένης και το άκουσμα του γλυκύτατου ήχου. Η φύση ως αντίμαχη δύναμη παραλύει με την υπεροχή της την αντίσταση ενάντια στα εμπόδια που η ίδια προβάλει, αλλά και διαβρώνει την ηθική θέληση με το ακαταμάχητο κάλεσμά της για ζωή. Με τον τρόπο αυτό ο ήρωας «αφομοιώνεται» και το αγωνιστικό πνεύμα του εξουδετερώνεται, με αποτέλεσμα την απώλεια της κόρης.
V. Η λειτουργία των αντισταθμισμάτων: το θετικό έχει ως αντίβαρό του το αρνητικό και το αντίστροφο. Η χαρά φέρνει τη λύπη, η ευτυχία τη δυστυχία, η σωτηρία την απώλεια κ.λπ. Ο ήρωας υψώνεται σε ανώτερη ζωή, γιατί μπόρεσε να δει το θαύμα και να νιώσει θαυμασμό κι έτσι κατακτά το ποιητικό χάρισμα. Η αγαπημένη του όμως χάνεται.
VI. Κυκλική δομή: οι προσπάθειες για τη διάσωση της κόρης κατά το ναυάγιο – ο θάνατος της κόρης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου