ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΟ ΦΕΤΙΝΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Λέγεται ότι παλιά οι γονείς έστελναν τα παιδιά στο σχολείο, «για να γίνουν άνθρωποι», αργότερα, «για να μάθουν γράμματα», και σήμερα πια, «για να πάρουν ένα χαρτί». Ακούγεται θλιβερός αυτός ο ξεπεσμός του ρόλου και της υπόληψης του Σχολείου, ίσως όμως γίνει εφιαλτικός στον αιώνα μας, αν δε λειτουργήσουν εγκαίρως τα αντανακλαστικά των κοινωνιών και οι πολιτιστικοί – αν όχι οι ανθρωπιστικοί - μηχανισμοί των κρατών.

Τις τελευταίες δεκαετίες κυριάρχησε στον οικονομικά προηγμένο κόσμο το μοντέλο της «Κατάρτισης». Μας ενδιαφέρει να καταρτίζουμε μαθητές ή ανέργους ή εργαζόμενους στις νέες τεχνολογίες, ώστε να απολαμβάνουν πλέον την «προνομιακή» ιδιότητα των «απασχολήσιμων», όπως επινοήσαμε στην Ελλάδα να αποκαλούμε τους μελλοντικούς αλλά και τους …πρώην εργαζομένους, που βρέθηκαν ξαφνικά στο δρόμο.

Έτσι, η αγωγή του ανθρώπου συρρικνώθηκε στο εύρος των γνώσεών του και από εκεί εξανεμίστηκε στους κύκλους εξειδικευμένων μαθημάτων που τον έχουμε «περάσει»… Με άλλα λόγια, η προσωπικότητα τείνει να καταντήσει ένα ζωντανό «μόνιτορ» των πληροφοριών με τις οποίες έχουμε τροφοδοτήσει τον «σκληρό δίσκο» της. Αυτή η εξέλιξη κυοφορεί τη μετατροπή του σχολείου σε ...συνεργείο, όπου θα φορτίζουμε τις μπαταρίες των μαθητών και θα ελέγχουμε τη λειτουργία των βαλβίδων τους. Η εκπαιδευτική διαδικασία διολισθαίνει, στις κοινωνίες του υπαρκτού αρριβισμού, δηλαδή του εξουθενωτικού ανταγωνισμού και του ακόρεστου καταναλωτισμού, στη λογική που φοβόταν εδώ και πολλές δεκαετίες ο Αμερικανός παιδαγωγός Τζον Ντιούι «να διδάσκουμε για θέματα και όχι για μαθητές».

Συνεπής προς αυτό το μοντέλο εκπαίδευσης και σπουδαστή είναι η ιδεολογία των υπολογιστών, που διαπνέει αυτόν τον καιρό τις πολιτικές, οικονομικές και, μοιραία, εκπαιδευτικές ηγεσίες. Το όραμά τους για το Σχολείο του 21ου αιώνα έχει ενσωματωμένο «μόντεμ», οθόνη, πληκτρολόγιο και …ποντίκι. Εξαγγέλλουν τη «νέα εποχή» στην Παιδεία, υποσχόμενοι να έχει ο κάθε μαθητής τον υπολογιστή του! Έτσι, ο «πεπαιδευμένος» του μέλλοντος δεν θα έχει ανάγκη από ιστορική μνήμη, αν η συσκευή του διαθέτει αρκετά «μεγαμπάιτ», ούτε από γνώση ορθογραφίας, αφού έχει περαστεί πρόγραμμα ορθογραφίας στο ν σκληρό δίσκο, ούτε από αισθητική καλλιέργεια, εφόσον η κάρτα ήχου και τα γραφικά του συγκεκριμένου μοντέλου είναι τα τελευταία της αγοράς,, ούτε καν από δάσκαλο, αν βρίσκεται δικτυωμένος με την τράπεζα πληροφοριών.

Βέβαια, συμφωνώντας με τον Μαχάτμα Γκάντι, «αυτό που δεν πρέπει να εγκρίνουμε είναι ο υπέρτατος θαυμασμός για τα μηχανήματα και όχι τα ίδια τα μηχανήματα». Η σύγχρονη εκπαιδευτική τεχνολογία έχει ανοίξει, αναμφισβήτητα, νέα παράθυρα γνώσης και ενδιαφερόντων για μαθητές και εκπαιδευτικούς. Οι αναρίθμητες εφαρμογές και δυνατότητές της ερεθίζουν τη φιλομάθεια ανήσυχων μυαλών που είχαν… τσακωθεί με το βιβλίο ή τον μαυροπίνακα, προσφέρουν αυτοεκτίμηση σε μαθητές που αδυνατούσαν με τα συμβατικά μέσα να αντεπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους, φωτίζουν πρωτόγνωρα μονοπάτια στους δασκάλους για διαφορετική και δαψιλέστερη προσέγγιση του διδακτέου αντικειμένου τους.

Γιάννης Β. Κωβαίος, περ. ΕΥΘΥΝΗ, τεύχ. 348, σ. 607, διασκευή