Δήμητρα Χ. Χριστοδούλου, Ο τρόμος ως απλή μηχανή

εκδ. Πατάκη, Ιούνιος 2012 (94 ποιήματα μιας διακριτής ποιητικής φωνής της Γενιάς του '70)

Το προγραμματικό ποίημα της συλλογής  φέρει τον τίτλο "Η απλότητα του τρόμου". Το πρωτακούσαμε από την ίδια την ποιήτρια, ένα μήνα πριν, στις εκδηλώσεις μνήμης στον τόπο της μαρτυρικής θυσίας της Κοκκινιάς.

Είναι απλό: Δεν σε πεθαίνει ο τρόμος.

Ο τρόμος μόνο σε ξεγεννάει.

Βγάζει το φίδι απ’ την κοιλιά σου.

Ο μαιευτήρας σού χαμογελά,

Που ζεις μια τέτοια αιθέρια νύχτα.

"Όταν ανθίζουν τα μανουσάκια" της Χρυσούλας Δημητρακάκη, εκδ. Ιωλκός

Η ποιήτρια στην τελευταία της συλλογή μάς χαρίζει ανάσες φιλοσοφικού στοχασμού. Κείμενα διαυγή, που καλούν τον αναγνώστη σε μια βαθιά κατάδυση στα έγκατα της ύπαρξής του.

Η συλλογή, με τον τίτλο της – «Όταν ανθίζουν τα μανουσάκια» - συνιστά ένα κάλεσμα ζωής και μέθεξης στην ομορφιά του κόσμου και της ύπαρξης.

Από το πρώτο κιόλας ποίημα με τίτλο «Εισαγωγή», δίνεται το στίγμα της όλης ποιητικής ρότας:

Από τότε που άρχισα να μαζεύω τα αποβράσματα

της θάλασσας,

η θάλασσα μου έγινε απαραίτητη…

Το ποιητικό υποκείμενο αυτοπαρουσιαζόμενο – χωρίς διαμεσολαβήσεις – δηλώνει ότι δουλειά του είναι η περισυλλογή «ασήμαντων» πραγμάτων, που η ζωή «ξεβράζει». Αυτά τα «επουσιώδη» αποτελούν και το αντικείμενο της δικής του πνευματικής περισυλλογής.

Διαβάζοντας τη συλλογή στάθηκα επιλεκτικά σε ορισμένα ξεχωριστά κείμενα. Αν διάλεγα ένα μόνο ως προμετωπίδα όλου του βιβλίου, σίγουρα «Το Νόημα» θα είχε την πρωτοκαθεδρία:

Οι λέξεις
φαίνονται απλές,
αλλά οι λέξεις που έχουν νόημα,
δεν είναι ποτέ κοινές.

Δεύτερο θα έβαζα το «Άραγε», ποίημα γραμμένο σε ιαμβικό 15σύλλαβο, για όσους απλώς επιβιώνουν αλλά δεν ζουν:

Άραγε τι ‘ναι ο χαλασμός;
Αυτό που ξημερώνει
και άξαφνα στα ερείπια
μόνος έχεις σωθεί;

Ή ο αργός ο θάνατος,

ήσυχα
που σκοτώνει,
μες στην παραπλάνηση,
πως ζεις,
ενώ δε ζεις;

Στο ποίημα με τίτλο «Η καμπάνα», η ποιήτρια μας υπενθυμίζει αυτό που δεν πρέπει να ξεχνάμε και από το οποίο δεν γλυτώνουμε ποτέ: το παρελθόν.

Πίσω από τα σίδερα της πιο ασήκωτης φυλακής,
βρίσκεται καταδικασμένη
μια καμπάνα.

Εκείνη που κτυπά

σε όσα θέλουμε να ξεχάσουμε.

Το ποίημα «Κινδυνεύεις» - καβαφικής έμπνευσης και ως προς το θέμα και ως προς τον διδακτικό τόνο – εκπέμπει «SOS» συνειδησιακής εγρήγορσης. Θέμα του ο φόβος και η κατασκευή εχθρών:

Δεν κινδυνεύεις από τους «εχθρούς».
Κινδυνεύεις
από κείνους που ήσυχα διεισδύουν,
μέχρι να νομίζεις ότι έγιναν δικοί σου.

Κινδυνεύεις από κείνους,

που προσπαθούν να σε πείσουν
και όταν τους πιστέψεις,
έχουν ήδη
αλλάξει θρησκεία.

Άλλο ένα ποίημα σε 15 σύλλαβο είναι «Η συναίνεση». Με λέξεις απλές, χωρίς λεκτικές ακροβασίες, αλλά με τρόπο καίριο, οριοθετείται το θέμα της ανατροπής και της αναγέννησης. Πόσο είμαστε έτοιμοι να αλλάξουμε οι ίδιοι, πόσο το πνεύμα μας είναι έτοιμο να παραδεχθεί το «θάνατο» των καθιερωμένων, για να αναζητήσει το καινούργιο;

Η άνοιξη δεν έρχεται,

αν πρόσφορο το έδαφος δε βρει,

χωρίς ο νους να τη δεχθεί,

ο νους, να συναινέσει.

Κλείνω αυτή τη σύντομη παρουσίαση με «Τα όρια», που το αφιερώνω στους μαθητές μου και τους καλώ να υπερβούν τα όρια και να βιώσουν την απολαυστική θέα της «άλλης» πλευράς.

Τα όρια των άλλων

ποτέ δε μας εμποδίζουν.

Αν αποφασίσουμε να ρισκάρουμε,

η θέα από την άλλη πλευρά

είναι καταπληκτική.

Η συλλογή κλείνει με το ομώνυμο της συλλογής "Όταν ανθίζουν τα μανουσάκια". Παραθέτω τους τελευταίους στίχους, που νομίζω  ότι κεφαλαιοποιούν το ποιητικό νόημα:

όταν δεν ονομάσεις τη ράθυμη βολή, ωριμότητα

και τη μέτρια ζωή σου, μεγαλούργημα,

όταν περπατήσεις κάτω από τη βροχή, χωρίς να σκεφθείς

ότι χάλασε η εικόνα σου,

και όταν σηκωθείς, να χορέψεις, χωρίς να σκεφθείς αν θα

αρέσεις στους άλλους,

έχεις φτάσει στη γη που ανθίζουν τα μανουσάκια,

όχι για να ζήσεις τη μέτρια ζωή,

αλλά για να πλημμυρίσει η ψυχή σου ευωδιά

και να μπορείς να κάνεις τα μεγάλα σου άλματα.

Γλώσσα Α' Λυκείου - Ενότητα: "Γλωσσικές ποικιλίες"

Το κείμενο που θα διαβάσετε (εδώ - επιλέξτε: μεγέθυνση, για να διαβαστεί καλύτερα) προέρχεται από το διήγημα του Χρήστου Οικονόμου «Βγες έξω και κάψ ‘τα». Αποτελεί μια επιστολή που έστειλε στους γονείς του στην Κρήτη ένας νεοφερμένος εις το κλεινόν άστυ των Αθηνών, το 1963.

Α.
1. Πώς φαντάζεστε την κοινωνική ταυτότητα του αποστολέα;
2. Ποια προβλήματα και αντιλήψεις της εποχής εκείνης μπορείτε να ανιχνεύσετε στην επιστολή;
3. Αν αληθεύει η άποψη, ότι από σε μια επιστολή καθρεφτίζεται το ήθος του αποστολέα της, πώς θα χαρακτηρίζατε τον συντάκτη αυτής της επιστολής;

 Β.

1. Τι έχετε να παρατηρήσετε
-          για το λεξιλόγιο της επιστολής
-          για τη μορφολογία των λέξεων
-          για την ορθογραφία των λέξεων
-          για τη σύνταξη του λόγου
-          για τη νοηματική αλληλουχία και συνοχή του κειμένου
-          για το ύφος.

 2. Ξαναγράψτε την 6η§ («Λοιπόν … σας γράφω») επιφέροντας τις αναγκαίες διορθώσεις.

3. Με βάση όσα έχετε μάθει για τις κοινωνικές γλωσσικές ποικιλίες, θεωρείτε λειτουργικό ή μη το γλωσσικό επίπεδο του αποστολέα;

Γ. Γράφω:

1. Μια επιστολή που θα έστελνε στον πατέρα του στην Κρήτη την ίδια χρονιά (1963) ένας φοιτητής.
2. Μια επιστολή που στέλνει σήμερα στην οικογένειά του ένας μετανάστης ή πρόσφυγας που ζει στη χώρα μας.
Και στις δύο επιστολές φροντίστε ώστε η γλωσσική ποικιλία να ταιριάζει τόσο με την ταυτότητα του αποστολέα όσο και με τον χρόνο που γράφεται.

Δημοσθένης Βουτυράς, "Παραρλάμα"

Ο Δημοσθένης Βουτυράς γεννιέται το 1871 στην Κωνσταντινούπολη. Σε νηπιακή ηλικία μετακομίζει με την οικογένεια του στην Αθήνα. Διακρίνεται για την καλλιφωνία του και ένας δάσκαλος μουσικής αναλαμβάνει να εκπαιδεύσει το ταλέντο του αυτό. Ο Βουτυράς φτάνει στο σημείο να γνωρίζει δώδεκα όπερες. Αγαπάει την ελευθερία. Ονειρεύεται μια ελεύθερη χώρα στην Αφρική και χωρίς βασιλιά. Οι συνομήλικοι του διαβάζουν και μελετούν τα μαθήματα του σχολείου και την ίδια στιγμή αυτός μπλέκει με συμμορίες και παίζει πετροπόλεμο. Πάσχει από μια ήπια μορφή επιληψίας. Ισχυρίζεται πως κάποιο χέρι ή κλωτσιά τον έσπρωξε στην λογοτεχνία. Ο πατέρας του είναι συμβολαιογράφος που εγκαταλείπει την δουλειά του και ανοίγει ένα χυτήριο στο Π. Φάληρο. Ο Δημοσθένης Βουτυράς αποσύρεται αρκετές φορές σε ένα μικρό δωμάτιο της επιχείρησης. Εκεί μέσα ακονίζει τις συγγραφικές του δραστηριότητες. Είναι η απομόνωση του δωματίου που τον βοηθάει να γράφει διηγήματα. Παντρεύεται τον Ιούλιο του 1903. Ο Βουτυράς είναι ένας κομψός νέος. Το 1905 η επιχείρηση χρεοκοπεί και ο πατέρας του μη αντέχοντας αυτήν την κατάσταση, αυτοκτονεί! Η αυτοκτονία του πατέρα του είναι μια μεγάλη συντριβή για τον ίδιο. Βιώνει μια βαθιά θλίψη και μελαγχολία. Οι στιγμές αυτές αποτελούν ορόσημο στην μετέπειτα ζωή του.

 

Περισσότερα: ΕΔΩ

 

 

 

 

Παρουσίαση της ποιητικής συλλογής "Τροπή" της Χρύσας Βλάχου

Υγρά σύμφωνα

Το κρύσταλλο ράγισε.

Ανάμεσα φύτρωσες.

Αντικατοπτρισμός η θέαση της ζωής σου.

Παράπεσες στο θε-

κι άφησες το -λω να λιάζεται περήφανο

σε α' ενικό.

Μερικές σκέψεις

Τα ποιήματα της Χρύσας Βλάχου αν και πρωτόλεια, είναι απαιτητικά, πολύ καλά δουλεμένα, που κάθε άλλο παρά πρωτόλεια θυμίζουν. Η γραφή της, προσωπική, με έντονο το στοιχείο της θηλυκής αποτύπωσης των πραγμάτων, δείχνει πως ο πνευματικός κάματος απέδωσε πολλά υποσχόμενους - για το μέλλον – καρπούς. Εστιάζω στη θηλυκή αποτύπωση της πραγματικότητας, καθώς ο λόγος της είναι βαθύτατα συγκινησιακός. Το συγκινησιακό φορτίο πηγάζει από ένα πλούσιο απόθεμα βιωμάτων που ανακαλώνται μνημονικά, άλλοτε από μια χαμένη παιδική ηλικία αθωότητας κι άλλοτε από στιγμές μιας έντονης προσωπικής διαδρομής. Ο έρωτας, διακριτικός, είναι πανταχού παρών κι απόμακρος συνάμα.

Ωστόσο, τα βαθιά υπαρξιακά ποιήματά της δεν αποδίδουν μόνο μια πορεία προσωπικών βιωμάτων. Το συλλογικό ενυπάρχει και συνυφαίνεται με τις προσωπικές αγωνίες. Σε μια εποχή έντονης κρίσης, η ποίηση δεν μπορεί να μείνει αμέτοχη, και η Χρύσα καταθέτει τη δική της αγωνία. Η προσδοκία υπέρβασης της ζοφερής πραγματικότητας, χωρίς αιθεροβάμονες σκέψεις, είναι παρούσα αλλά εξαιρετικά συγκρατημένη.

Όσον αφορά στον τρόπο με τον οποίο αισθητοποιεί τις σκέψεις και τα έντονα συναισθήματά της, οφείλω να σταθώ ιδιαίτερα στα συχνά παιχνίδια, ακόμα και στις ακροβασίες, με τις λέξεις. Λέξεις σπάνιες, κάποιες ξεχασμένες, με φορτία μυθολογικά, αλλά κυρίως ψυχαναλυτικά, απαιτούν από τον αναγνώστη να καταβάλει κι εκείνος τον δικό του κάματο για να «ξεκλειδώσει» τα καλά κρυμμένα νοήματα.

«Στίχοι – Β’»

Σε μπλε θρυμματισμένο βάφτηκε το χτεσινό μου ημερολόγιο.

Κηλίδες μελανιού έσταξαν στο πάτωμα και πιο κει σερνόταν

μια θαλασσί αράχνη που έγλειφε το έκκριμά της.

Πρόκειται για ένα ποίημα «ποιητικής», δηλ. ποίημα που αποκαλύπτει τις πεποιθήσεις της δημιουργού του για τη διακονία της τέχνης της. Εδώ η ποιήτρια μάς εισάγει στα άδυτα του εργαστηρίου της. Η ίδια, μια εργατική κι ακάματη «αράχνη», καταγράφει με έντονο μπλε χρώμα τις μαρτυρίες της, εν είδει «ημερολογίου». Φροντίζει για το «έκκριμά» της, τον ιστό-δημιούργημά της. Σε μόλις τρεις στίχους, με αξιοσημείωτη λιτότητα και πυκνότητα, καταθέτει τον τρόπο της επίμονης, διαρκούς, μοναχικής ποιητικής της προσπάθειας. Διακριτικά φανταζόμαστε να την παρακολουθεί η τιμωρός και προστάτιδά της θεά της σοφίας, Αθηνά-Εργάνη.

Τέλος φόΤο ακροτελεύτιο ποίημα της συλλογής έχει τίτλο «Σκέψη»

Πόσο λυπηρό...
Να χάνεται το πριν
στου απαρεμφάτου την τέλεια βαθμίδα

Ένα ποίημα «γραμματικής τεχνολογίας». Η λέξη-κλειδί εδώ είναι το «α-παρέμφατο», αυτό που δεν «παρεμφαίνει», δηλ. δεν φανερώνει το υποκείμενό του. Μπορεί να παίξει, βέβαια, το ρόλο του υποκειμένου και του αντικειμένου, το ρόλο δηλ. τόσο του θύτη όσο και του θύματος. «Πόσο λυπηρό…». Αυτή ακριβώς η δυνατότητα, η «τέλεια βαθμίδα» του απαρεμφάτου να καθορίζει τελικά και να προσδιορίζει το παρελθόν – το πριν – του καθενός μας. Ό,τι αφήσαμε να λειτουργήσει ερήμην μας χωρίς τον δικό μας cogito, το δικό μας sum, εξελίχθηκε σε ένα πριν που χάθηκε… Σ’  ένα παρελθόν που σχηματοποιήθηκε χωρίς τη λειτουργία του προσώπου μας. Τρεις στίχοι σε κλιμακωτή αύξουσα παράταξη που εκφράζουν τη λύπη για ό,τι χάθηκε ανεπιστρεπτί.

Θεατρικές γέφυρες teen spirit

Ένας πανελλήνιος θεσμός για τους εφήβους
Τμήμα Εφηβικού Θεάτρου, ΛΥΚΟΦΩΣ-teen spirit

Ομάδες εφήβων σε έξι πόλεις της Ελλάδας (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Καλαμάτα, Κέρκυρα, Κομοτηνή, Πάτρα), συγγράφουν, με τη βοήθεια και την καθοδήγηση διακεκριμένων θεατρικών συγγραφέων και σε συνεργασία με τα Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα, θεατρικά κείμενα τα οποία στην συνέχεια ανεβάζουν στην Αθήνα στα πλαίσια ενός Πανελλήνιου θεατρικού φεστιβάλ.

Περισσότερα: εδώ

Παράλληλο κείμενο για το πεζογράφημα του Γ. Ιωάννου «Μες στους προσφυγικούς συνοικισμούς»

Εργασία: Να βρείτε τρεις (3) τουλάχιστον ομοιότητες περιεχομένου και δύο (2) τουλάχιστον κοινές αφηγηματικές τεχνικές ανάμεσα στα δύο κείμενα.

Το 1955 στην Τούμπα ήταν όλο παράγκες ξύλινες και παρόμοια χαμόσπιτα με σκεπές από τενεκέδες ή κεραμίδια και μικρές ασπρισμένες αυλές. Αστραφτοκοπούσε ο ασβέστης και η πάστρα μέσα σε κείνη τη μουντάδα. Για στολίδια είχανε γλάστρες με σκουλαρικιές, με μπιγκόνιες και με γεράνια και στο χώμα φυτεμένα λουλούδια και δέντρα. Πιο πολύ ακακίες. Ή καμιά καϊσιά με κείνα τα καΐσια τα μεγάλα, τα ζουμερά, που το άρωμά τους μας μεθούσε και τα κουκούτσια τους τα τσακίζαμε ανάμεσα στις πέτρες και τα τρώγαμε με λαχτάρα. Είχανε και μουριές για τον παχύ τους ίσκιοž το καλοκαίρι πέφτανε καταγής τα μούρα και μαυροκοκινίζανε οι αυλές και πλάκωναν οι μέλισσες που με το βουητό και τις τσιμπιές τους δεν αφήνανε σε ησυχία τον κόσμο. Μερικοί φυτεύανε και λεμονιές σε μεγάλα βαρέλια και τις κουκουλώνανε τη βαρυχειμωνιά με τσουβάλια ή με χοντρά νάυλον για να μην καούνε, μια και το ψυχρό κλίμα της Βορείου Ελλάδος δεν σήκωνε τέτοια δέντρα ευαίσθητα. Ήταν και τα λεμόνια ακριβά και πολλές φορές δυσεύρετα. Όλα φτωχικά και ταπεινά μα περιποιημένα και ανοιχτόκαρδα. Κάθε τιτίζα[1] νοικοκυρά στην αυλίτσα της ένιωθε παραπάνω από βασίλισσα. Ο κόσμος ήτανε μαθημένος σε πέντε αναγκαία πράματα, εκεί πάνω χτίζανε την καθημερινή ευτυχία τους. Έτσι ήτανε δασκαλεμένοι απ’ τους παππούδες τους. Το λίγο τούς φαινότανε πολύ. Όχι σα σήμερα που το πολύ δεν μας γεμίζει καθόλου κι όσο αυγαταίνει εκείνο τόσο αδειάζουμε εμείς. Πολλά σπίτια είχανε τσαρδάκια σκεπασμένα με σαλκίμια[2] και κληματαριές και καθόταν από κάτω ο κόσμος κι έπινε το καφεδάκι του κι έκαναν οι γείτονες μουχαμπέτι[3]. Σε σκαμνάκια, σε καρεκλάκια ψάθινα, που περνούσαν οι γύφτοι κάθε τόσο και τα διόρθωναν τραγουδώντας καθισμένοι σταυροπόδι κατάχαμα. Μουχαμπέτι, καφεδάκι, κουλουράκι το πρωί, μουχαμπέτι, καφεδάκι, κουραμπιεδάκι το απόγευμα. Τα γλυκά, όλα σπιτικά, σπάνια του ζαχαροπλαστείου, μόνο τις τρανές γιορτές οι πάστες. Σοκολατίνες επί το πλείστον, μια και η σοκολάτα ήτανε περιζήτητη. Μόλις έπαιρνε να βραδιάζει, πάλι μουχαμπέτι, μεζεδάκια και ρακί. Τραγούδια λέγανε τα δικά τους, τα προσφυγικά, όμως ακούγανε κι απ’ το ραδιόφων, ό,τι τους έβαζαν οι κρατικοί σταθμοί κι ο Ενόπλων Δυνάμεων.

[…] Έτσι την περνούσαμε. Χαμοζωή. Σπιτάκια προσφυγικά, του εποικισμού. Είχαμε, βέβαια, και μικρές πολυκατοικίες που αργότερα έγιναν μεγαλύτερες, και στο τέλος με την αντιπαροχή του Καραμανλή η περιοχή έγινε αγνώριστη, ακόμη και για μας τους καθεαυτού Τουμπιώτες. Οι πιο πολλοί δρόμοι, τι δρόμοι, τα σοκάκια, ήταν χωματόδρομοι. Μόνο οι κεντρικοί ήταν ασφαλτοστρωμένοι. Καλντερίμια δεν είχε. Όλοι οι προσφυγικοί συνοικισμοί ήταν αγροί, χωράφια ακατοίκητα…. Το κράτος δεν γύριζε να μας κοιτάξει, και τα αυτοκίνητα κυκλοφορούσαν αραιά και πού, λιγοστά. Κι εκείνα, όχι σαν τώρα, της κακιάς ώρας, σαραβαλάκια. Σπάνια να δεις καμιά αμαξάρα. Μόνο αν περνούσε κανένας πολιτικός, αν μας καταδεχόταν κανένας μητροπολίτης.

(Θωμάς Κοροβίνης, Ο γύρος του θανάτου, εκδ. Άγρα, Αθήνα 2010, σελ. 35-38)

---

[1] Τιτίζα (τουρκ. titiz): σχολιαστική, τυπική.

[2] Σαλκίμι (τουρκ. salkim): είδος αναρριχώμενης ακακίας με μωβ τσαμπιά.

[3] Μουχαμπέτι (τουρκ. muhabbet): κουβεντολόι.

Διδασκαλία ολόκληρου λογοτεχνικού έργου

Ξεκινώντας με οδηγό τον αφορισμό του Ντανιέλ Πενάκ: "Το ρήμα 'διαβάζω' δεν έχει προστακτική", καλούμαστε από φέτος να υλοποιήσουμε τη φιλόδοξη προσπάθεια να μοιραστούμε με τους μαθητές μας (του Β4 Ζαννείου Π.Π. Λυκείου) την αναγνωστική απόλαυση ενός εξαιρετικού βιβλίου: "Κάτι θα γίνει, θα δεις", του Χρήστου Οικονόμου, το οποίο έλαβε το Κρατικό Βραβείο καλύτερου διηγήματος-νουβέλας, το 2010. Πρόκειται για ένα βιβλίο που οι ιστορίες του διαδραματίζονται στην ευρύτερη περιοχή του Πειραιά, όπου μένουν οι μαθητές. Επομένως, η ανάγνωση σύγχρονων λογοτεχνικών κειμένων, και μάιστα όταν αυτά περιγράφουν μια πόλη που γνωρίζουν καλά οι μαθητές, αποτελεί την πρώτη φιλοπερίεργη αφορμή ανάγνωσης.

Πιστεύουμε πως η αποσπασματικότητα στη διδασκαλία της λογοτεχνίας:

α) Είναι ανεπίτρεπτη παρέμβαση πάνω στο λογοτεχνικό έργο, αδιανόητη για άλλες μορφές τέχνης.

β) Κατατάσσει αυθαίρετα τα έργα σε ‘θεματικές’ ενότητες, προκρίνοντας τη θεματολογία, δηλαδή το περιεχόμενο, σε βάρος άλλων παραμέτρων.

γ) Καλλιεργεί μοιραία το διδακτισμό, την ηθικολογία και την επιφανειακή προσέγγιση.

δ) Δημιουργεί κάποιες φορές παρανοήσεις για το έργο,

ε) Δεν αναδεικνύει, συνήθως, το μυθολογικό και ιδεολογικό σύμπαν του δημιουργού,

στ) Καθιστά ευκαιριακή μόνο τη σχέση του μαθητή με τη λογοτεχνία και

ζ) Σε συνδυασμό με τη χρήση του μοναδικού εγχειριδίου καθιστά «σχολικά» τα κείμενα και ματαιώνει εξαρχής τη σχέση των μαθητών με αυτά. Καταργεί την αναγνωστική απόλαυση.

Είναι ανάγκη, λοιπόν, το ακέραιο λογοτεχνικό βιβλίο να μπει δυναμικά στο ελληνικό σχολείο, ουσιαστικά αξιοποιημένο από έναν δάσκαλο συναναγνώστη και σύμβουλο του μαθητή. Τα «προγράμματα ή εργαστήρια ανάγνωσης», οι «κύκλοι μελέτης» και τα δίκτυα αναγνώσεων που λειτουργούν εδώ και χρόνια σε άλλες χώρες, είναι ανάγκη να μπουν στη διδασκαλία μας.

Πολύτιμοι αρωγοί στην προσπάθεια αυτή στάθηκαν οι οδηγοί της κας Γεωργιάδου και του κου Καρτσάκη (εδώ)

To σχέδιο διδασκαλίας: εδώ

Μια πρόταση για εφαρμογή της "δημιουργικής γραφής" στην τάξη

Το τελευταίο τεύχος του περ. ΝΕΑ ΠΑΙΔΕΙΑ (τ. 143) φιλοξενεί ένα άκρως ενδιαφέρον και επίκαιρο κείμενο του καλού φίλου και πολύπειρου συναδέλφου Μάνθου Μοϊάνου, με θέμα την εφαρμογή της "Δημιουργικής γραφής" στη Νεοελληνική Γλώσσα της Α' Λυκείου. Θεωρώ ότι το μοντέλο που προτείνει βρίσκεται καταρχήν στη σωστή κατεύθυνση, εφόσον εμπλέκει γόνιμα το Γλωσσικό μάθημα με τη Λογοτεχνία. Σίγουρα, η πρότασή του μπορεί να αποτελέσει αφετηρία διαβούλευσης για τις απαραίτητες αλλαγές που απαιτεί το Π.Σ. συνολικά για το Λύκειο.

Περισσότερα: εδώ

Συμπληρωματικά και επικουρικά στην παραπάνω πρόταση διδασκαλίας μπορεί να λειτουργήσει το βιβλίο "Δημιουργική Γραφή-Οδηγίες πλεύσεως" του Κυπριακού Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού. Το βιβλίο, που απευθύνεται και στην α' βάθμια και στη β' βάθμια εκπαίδευση, γραμμένο υπό την εποπτεία του Μίμη Σουλιώτη, συντάχθηκε σύμφωνα με τις αρχές του ενιαίου και συνεκτικού αναλυτικού προγράμματος και της διαφοροποίησης της διδασκαλίας,  όπου η χρήση βιωματικών μεθόδων μάθησης είναι απαραίτητη για την καλλιέργεια των ιδιοτήτων, ικανοτήτων και δεξιοτήτων που απαιτούνται στον 21ο αιώνα. Το παρόν εγχειρίδιο, Δημιουργική γραφή-Οδηγίες πλεύσεως, είναι προορισμένο να στηρίξει την πρακτική άσκηση των μαθητών στη λογοτεχνική γραφή με στόχο αφενός να αναπτύξουν τη δημιουργικότητά τους και αφετέρου να γίνουν επαρκέστεροι αναγνώστες, μέσω της πλέον βιωματικής δραστηριότητας στον χώρο της λογοτεχνίας, της συγγραφής. Απευθύνεται στους εκπαιδευτικούς που διδάσκουν Λογοτεχνία, δίνοντας δομημένα μια σειρά από ενδεικτικές δραστηριότητες που μπορούν να επιλέξουν με βάση τα ατομικά ενδιαφέροντα των μαθητών και μαθητριών τους, προσφέροντάς τους ταυτόχρονα και το θεωρητικό υπόβαθρο γι’ αυτές.

"Τροπή"

Στίχοι

-Α- 

Το βάθος επιταχύνει την πτώση.

Ανώφελα έσκαβες για να βρεις την ψυχή σου.

-Β-

Θα μείνω στη σπατάλη του εαυτού μου.

Δε βάζω ενέχυρο τη μνήμη...

 

Τροπή

Τ' ακύμαντο του πελάγους ανασαίνεις και γίνεται ταραχώδες

το ποτό σου.

Λικνίζεσαι στην πορφυρή υγρή του όψη.

Σε συλλαμβάνει η τάξη.

Περνά χειροπέδες στον ίλιγγό σου.

Στριμώχνεσαι  στον τοίχο μαζί με τις άλλες βοκαμβίλιες.

Και καθώς σε πατούν, σκουραίνει το έδαφος.

Έτσι είναι.

Ξεβάφουν τα αισθήματα όταν αναμειγνύονται στον ίδιο κάδο.

 Η Χρύσα Βλάχου γεννήθηκε στη Λακωνία και ζει στη Θεσσαλονίκη. Φοίτησε στη Σχολή Νομικών και Οικονομικών Επιστημών Α.Π.Θ. και στη συνέχεια στο Τμήμα Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής Α.Π.Θ. Εργάζεται ως φιλόλογος στη Μέση Εκπαίδευση. Η ποιητική συλλογή Τροπή περιέχει ποιήματα που έχουν γραφεί στη δεκαετία 2001-2011.

H παρουσίαση της ποιητικής συλλογής θα πραγματοποιηθεί στον ΙΑΝΟ της Σταδίου την Παρασκευή 12 Οκτωβρίου, στις 18:00. Στην εκδήλωση θα μιλήσουν: X.Δ. Γουνελάς: αναπληρωτής καθηγητής στο τμήμα Φιλολογίας Α.Π.Θ, Νεοελληνιστής. Γιώργος Ανδρειωμένος: Καθηγητής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου. Δημήτρης Χριστόπουλος, φιλόλογος Μ.Ε.